საქართველოს სამეანო და გინეკოლოგიურ ანესთეზიოლოგთა ასოციაცია
Georgian Association of Obstetric and Gynecological Anesthesiologists

G o o g l e    

მიღებულია „კლინიკური პრაქტიკის ეროვნული რეკომენდაციებისა (გაიდლაინები) და კლინიკური მდგომარეობის მართვის სახელმწიფო სტანდარტების (პროტოკოლები) შემუშავების, შეფასების და დანერგვის ეროვნული საბჭოს“ 2019 წლის 8 ოქტომბრის №2 სხდომის გადაწყვეტილების შესაბამისად   დამტკიცებულია საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრის 2020 წლის 11 მარტის №01- 87/ო ბრძანებით

 

 

მშობიარობის შემდგომი სისხლდენა - საწყისი სარეანიმაციო ნაბიჯები და საშვილოსნოს ჰიპო-ატონური სისხლდენის მართვა

 

კლინიკური მდგომარეობის მართვის სახელმწიფო სტანდარტი (პროტოკოლი)

 

 

აღნიშნული პროტოკოლი შეიქმნა 2016 წელს USAID/SUSTAIN, JSI ტექნიკური და ფინანსური მხარდაჭერით.

 

განახლდა 2019 წელს გაეროს მოსახლეობის ფონდის (UNFPA) ტექნიკური და ფინანსური მხარდაჭერით.

 

 

საქართველოს სამეანო და გინეკოლოგიურ ანესთეზიოლოგთა ასოციაცია გაფრთხილებთ, რომ აღნიშნული პროტოკოლი შედგენილია გარკვეული ხარვეზებით, თუმცა ვინაიდან ის დამტკიცებულია ჯანდაცვის მინისტრის მიერ, მისი შესრულება სავალდებულოა. ჩვენ ხარვეზები გამოვყავით წითელი შრიფტით და ზოგ მათგანზე გავაკეთეთ შესაბამისი კომენტარები

 

 

 

სარჩევი:

 

  1. პროტოკოლის დასახელება: მშობიარობის შემდგომი სისხლდენა - საწყისი სარეანიმაციო ნაბიჯები და საშვილოსნოს ჰიპო-ატონური სისხლდენის მართვა
  2. პროტოკოლით მოცული კლინიკური მდგომარეობები და ჩარევები
  3. პროტოკოლის შემუშავების მეთოდოლოგია
  4. პროტოკოლის მიზანი
  5. სამიზნე ჯგუფი
  6. ვისთვის არის განკუთვნილი პროტოკოლი
  7. სამედიცინო დაწესებულებაში პროტოკოლის გამოყენების პირობები
  8. რეკომენდაციები
    1. ცხრილი 1. მშობიარობის შემდგომი სისხლდენის რისკ ფაქტორები შეფასება
    2. მშობიარობის შემდგომი სისხლდენის გართულებები
    3. ცხრილი 2: სისხლის დანაკარგის შეფასება და კლასიფიცირება
    4. მშობიარობის შემდგომი სისხლდენის მართვა
    5. ცხრილი 3: PPH მართვის მიზნით რეკომენდებული უტეროტონული მედიკამენტები
  9. ქირურგიული მკურნალობის მეთოდები
  10. მოსალოდნელი შედეგები
  11. აუდიტის კრიტერიუმები
  12. პროტოკოლის გადახედვის ვადები
  13. პროტოკოლის დანერგვისათვის საჭირო რესურსი
    1. ცხრილი №4 ადამიანური და მატერიალურ-ტექნიკური რესურსი
  14. რეკომენდაციები პროტოკოლის ადაპტირებისათვის ადგილობრივ დონეზე
  15. პროტოკოლის ავტორები
  16. გამოყენებული ლიტერატურა
    1. დანართი 1: ქირურგიული მკურნალობის მეთოდები
    2. დანართი 2: ჰიპო-ატონური სისხლდენის მართვის ალგორითმი

 

 

 

1. პროტოკოლის დასახელება:

მშობიარობის შემდგომი სისხლდენა - საწყისი სარეანიმაციო ნაბიჯები და საშვილოსნოს ჰიპო-ატონური სისხლდენის მართვა.

 

 

2. პროტოკოლით მოცული კლინიკური მდგომარეობები და ჩარევები:

 

დასახელება კოდი
1. კლინიკური მდგომარეობის დასახელება ICD 10
მშობიარობის შემდგომი სისხლდენა O72
სისხლდენა მშობიარობის მესამე პერიოდში O72.0
სხვა სისხლდენები განვითარებული მშობიარობისთანავე O72.1
მშობიარობის შემდგომი მოგვიანებითი და მეორადი სისხლდენა O72.2
შორისის დაზიანება მშობიარობის დროს O70
სხვა სამეანო ტრავმები O71
საშვილოსნოს გახევა სამშობიარო მოქმედების დროს O71.1
საშვილოსნოს ყელის სამეანო დაზიანება O71.3
მენჯის ღრუს ორგანოების სხვა სამეანო დაზიანება O71.5
მენჯის სამეანო ჰემატომა O71.7
სამეანო ტრავმა დაუზუსტებელი O71.9
მშობიარობის პერიოდის სისხლდენა კოაგულაციური დარღვევები O67.0
საკეისრო კვეთის ჩატარება ჰისტერექტომიით O82.2
2. ჩარევის დასახელება NCSP
პლაცენტის გამოძევება საშვილოსნოდან MBSA20
პლაცენტის ხელით გამოტანა საშვილოსნოდან MBSA30
სამეანო ლაცერაციების აღდგენა MBSC
მშობიარობის შემდგომი სისხლდენის კონტროლი MBSC90
სამეანო ჰისტერექტომია MCSW00
სხვა სამეანო ლაპაროტომია MCSW96
სხვა პროცედურები მეანობაში MX
3. ლაბორატორიული მომსახურების დასახელება
სისხლის საერთო ანალიზი BL.6
კოაგულოგრამა CG.7
რეზუს ფაქტორის განსაზღვრა IM.10.1.2
ABO სისტემის განსაზღვრა IM.10.1.1

 

 

 

3.პროტოკოლის შემუშავების მეთოდოლოგია

 

  1. პროტოკოლი შემუშავებულია შემდეგი კლინიკური პრაქტიკის გაიდლაინების საფუძველზე:
    1. RCOG Clinical guideline Preventionand Management ofPostpartum Hemorrhage #52 December 2016.
    2. ACOG Postpartum Hemorrhage N 183 October 2017 (replaces Practice Bulletin N 76, October 2006).
    3. WHO recommendations: Uterotonics for the prevention of postpartum hemorrhage 2018.
    4. WHO recommendations for the prevention and treatment of postpartum hemorrhage 2012.
    5. Royal Australian and New Zealand College of Obstetricians and Gynecologists(RANZCOG) Management of postpartum hemorrhage 2017
  2. პროტოკოლის ავტორთა ჯგუფს საფუძვლად აღებული გაიდლაინების რეკომენდაციებში ცვლილებები არ შეუტანია, გარდა რამდენიმე რეკომენდაციისა, რომელთა მოდიფიცირება განხორციელდა სამუშაო ჯგუფის გადაწყვეტილებით.

 

 

 

4. პროტოკოლის მიზანი

 

მშობიარობის შემდგომი სისხლდენის მართვის საწყისი ნაბიჯების სტანდარტიზაცია (მშობიარობის შემდგომი სისხლდენის დროული გამოვლენა, სისხლის დანაკარგის ზუსტი შეფასება და კლასიფიცირება, პირველსაწყისი სარეანიმაციო ღონისძიებების დაუყოვნებლივი განხორციელება, სისხლდენის მიზეზის დიაგნოსტირება) და ჰიპოტონური სისხლდენის მართვა, რაც მნიშვნელოვნად გააუმჯობესებს მშობიარობის შემდგომი სისხლდენის გამოსავალს. 

 

 

 

5. სამიზნე ჯგუფი

 

პროტოკოლის რეკომენდაციები შეეხება ქალებს, რომელთაც განუვითარდათ სისხლდენა ადრეული ლოგინობის ხანაში.

 

 

 

6. ვისთვის არის განკუთვნილი პროტოკოლი

 

პროტოკოლი განკუთვნილია პირველადი ჯანდაცვის რგოლში და სამშობიარო კლინიკებში მომუშავე ჯანდაცვის სპეციალისტებისათვის, რომლებიც ჩართული არიან ორსულობის, მშობიარობისა და მშობიარობის შემდგომი პერიოდის მართვის პროცესში, კერძოდ, მეან-გინეკოლოგების, ბებიაქალების, ანესთეზიოლოგ-რეანიმატოლოგების, ნეონატოლოგების, ოჯახის ექიმებისა და გადაუდებელი დახმარების ექიმებისთვის.

 

 

 

7. სამედიცინო დაწესებულებაში პროტოკოლის გამოყენების პირობები

 

პროტოკოლი გამოიყენება სამეანო-გინეკოლოგიური სერვისის მიმწოდებლებისათვის (მათ შორის სამშობიარო ბლოკი) და პირველადი ჯანდაცვის რგოლისათვის.

პროტოკოლის გამოყენება იწყება ლოგინობის ხანაში სისხლდენის გამოვლინებისთანავე, გრძელდება სისხლდენის სრულ კუპირებამდე.

 

 

 

8. რეკომენდაციები

 

განმარტება:

 

 

ზოგადი დებულებები:

 

საყოველთაოდ მიღებულია რეანიმაციის ეტაპობრივი (საფეხურებრივი) მიდგომა, რომელიც იწყება კრისტალოიდების ინფუზიით, შემდეგ გრძელდება ერითროციტარული მასით და გრძელდება სისხლის შემადედებელი ფაქტორების ან თრომბოციტების გადასხმით (გამონაკლისს წარმოადგენს მასიური სისხლდენა).

 

 

 

ცხრილი 1: მშობიარობის შემდგომი სისხლდენის რისკ ფაქტორები შეფასება

 

დაბალი რისკი საშუალო რისკი მაღალი რისკი
ერთნაყოფიანი ორსულობა ანამნეზში საკეისრო კვეთა ან ქირურგიული ჩარევა საშვილოსნოზე პლაცენტა პრევია, ინკრეტა, აკრეტა, პერკრეტა
4-ზე ნაკლები მშობიარობა ანამნეზში 4 ზე მეტი მშობიარობა ანამნეზში HCT < 3O
საშვილოსნოზე ნაწიბურის არ არსებობა მრავალნაყოფიანი ორსულობა სისხლდენა შემოსვლისას
ანამნეზში მშობიარობის შემდგომი სისხლდენის არ არსებობა დიდი ზომის მიომის კვანძი დადგენილი კოაგულაციური დარღვევები
  ქორიოამნიონიტი ანამნეზში მშობიარობის შემდგომი სისხლდენის არსებობა

 

 

 

♦ მშობიარობის შემდგომი სისხლდენის გართულებები

 

 

მშობიარობის შემდგომი სისხლდენის პროფილაქტიკა

 

 

მშობიარობის მესამე პერიოდის აქტიური მართვა:

 

 

მშობიარობის შემდგომი სისხლდენის დროული გამოვლენა

 

 

მშობიარობის შემდგომი სისხლდენის დროული დიაგნოსტირება და სისხლის დანაკარგის ზუსტი შეფასება/კლასიფიცირება

 

მშობიარობის შემდგომის სისხლის დანაკარგის ვიზუალური შეფასება არაზუსტია, სისხლის დენის შეფასებასთან ერთად მნიშვნელოვანია:

 

 

 

 

ცხრილი 2: სისხლის დანაკარგის შეფასება და კლასიფიცირება

 

 

როგორც დასაწყისში წერია პროტოკოლი შედგენილია RCOG-ის, ACOG-ის, WHO-ს და RANZCOG-ის მიერ შემუშავებული გაიდლაინების საფუძველზე, მაგრამ ამ გაიდლაინებში ვერ ვნახავთ ქვემოთ მოყვანილ ცხრილს. ეს ცხრილი ავტომატურად გადმოტანილი იქნა წინა ეროვნული პროტოკოლიდან. იგი არ ასახავს სამეანო სისხლდენის სპეციფიკას და შედგენილია მძიმე ტრავმის მართვის მიზნით.(American College of Surgeons (ACS) Committee on Trauma (2008). Advanced trauma life support for doctors) ტრავმის დროს განვითარებულ და სამეანო სისხლდენას შორის არის პრინციპული განსხვავება. ტრავმა ხდება კლინიკის გარეთ, ხოლო სამეანო სისხლდენა კი უმეტესწილად ვითარდება სტაციონარში, მედ-პერსონალის თვალწინ. აღნიშნული ცხრილი ტრავმის გუნდს საშუალებას აძლევს კლინიკური მონაცემების საფუძველზე დაადგინოს დაკარგული სისხლის მოცულობა. სამეანო სისხლდენის დროს, კი პაციენტის ფიზიკალური მონაცემები ზუსტად არ ასახავს მდგომარეობის სიმძიმეს, რადგან ორსულებით გამოწვეულმა ფიზიოლოგიურმა ცვლილებებმა, სამეანო სისხლდენის დროს, შეიძლება შენიღბოს ჰემორაგიული შოკის სურათი და შემდგომ მოხდეს სწრაფი დეკომპენსაცია დრამატული შედეგებით

 

შოკის ხარისხები I კლასი
კომპენსირებული		 II კლასი
მსუბუქი		 III კლასი
საშუალო		 IV კლასი
მძიმე
სისხლის დანაკარგი პროცენტულად
(%)		 10-15%
500-1000მლ		 15-30%
1000-1500მლ		 30-40%
1500-2000მლ		 >40%
>2000მლ
პულსი (დარტყმა/წთ) <20’ >120’ >120’ სუსტი, ძნელად ისინჯება
სისტოლური არტერიული წნევა (mm Hg) 100/60 mm Hg <100/60 mm Hg,
მაგრამ
>80/40 mm Hg		 <60/0 mm Hg არ ისინჯება
საშუალო არტერიული წნევა (mm Hg) >80-90 80-90 50-70 <50
ქსოვილების პერფუზია ნათელი გონება, შესაძლო პოსტურალური ჰიპოტენზია სისუსტე, წყურვილის გრძნობა პერიფერიული ვაზოკონსტრიქცია სიფერმკრთალე, მოუსვენრობა, ოლიგურია, ჰაერის უკმარისობა, კომა კოლაფსი, ანურია, ჰაერის უკმარისობა, კომა, მომაკვდავი

 

 

 

♦ მშობიარობის შემდგომი სისხლდენის მართვა

 

თუ სისხლისდენამ მიაღწია 500მლ-დან - 1,000მლ-მდე, შოკის კლინიკური ნიშნების გარეშე

 

პროტოკოლის საწყისი ნაბიჯები:

 

  1. მუცლის აორტის კომპრესია; (????????)
  2. მეანის ან ბებიაქალის მიერ განგაშის ზარის გააქტიურება:
  3. სისხლისდენის ყუთის გახსნა და შიგთავსის მაგიდაზე განლაგება;
  4. დამხმარე პერსონალის მობილიზება (პერსონალის შემადგენლობა და მათი მოვალეობები უნდა განისაზღვროს ლოკალური შესაძლებლობების მიხედვით) გუნდური მუშაობის პრინციპების უზრუნველყოფით;
  5. იდაყვის ვენაში მსხვილი დიამეტრის (G14-18) კათეტერის ჩადგმა;
  6. 40 ერთ. ოქსიტოცინი 500 მლ ფიზიოლოგიურ ხსნარში 125 მლ/სთ ინტრავენურად (41 წვეთი//წთ) ეფექტის (შეფასების დრო 3-5 წთ);
  7. 20 მლ სისხლის აღება ანალიზებისათვის:
    1. სისხლის საერთო ანალიზი;
    2. სისხლის ჯგუფი, რეზუსკუთვნილება;
    3. სისხლის შედედების დრო (ლი-უაიტის სინჯი);
    4. კოაგულოგრამა – PT, APTT, თრომბოციტები და ფიბრინოგენი
  8. მეორე ვენაში მოცირკულირე სისხლის მოცულობის შევსების დაწყება 1,000 მლ კრისტალოიდებით ნაკადურად; გაითვალისწინეთ, რომ G14 კათეტერით 1,000 მლ იცლება - 9 წუთში, G16- 18 წუთში, G18 – 30 წუთში;
  9. საშვილოსნოს პერიოდული მასაჟი კუმშვადობის შესამოწმებლად.

 

 

თუ სისხლისდენა აღემატება 1,000 მლ და გრძელდება ან სახეზეა შოკის კლინიკური ნიშნები

 

სრული პროტოკოლის ამუშავება:

 

  1. ბიმანუალრი კომპრესია - მაქსიმალური დრო 10 წუთი;
  2. პაციენტისათვის ჟანგბადის მიწოდება ნიღბით (10-15 ლ/წთ);
  3. ქვედა კიდურების მაღლა აწევა;
  4. პაციენტის გათბობის უზრუნველყოფა არსებული რესურსის გამოყენებით;
  5. მოცირკულირე სისხლის მოცულობის შევსების გაგრძელება შემთბარი კრისტალოიდებით 1:3 შეფარდებით (სისხლის დანაკარგი 1,500მლ-მდე, შემდეგ კოლოიდების გამოყენება);
  6. შარდის ბუშტის კატეტერიზაცია;
  7. პირველი საათის განმავლობაში 1.0 ტრანექსამის მჯავის შეყვანა ი/ვ 10 მლ ფიზიოლოგიურ ხსნარში 10 წუთის განმავლობაში;
  8. ლაბორატორიული მონაცემების მიღებამდე, იმ შემთხვევაში თუ 2-3 ლ კრისტალოიდების გადასხმის შემდეგ ჰემოდინამიკური მაჩვენებელი არ გამოსწორდა და სისხლდენა გრძელდება, რეკომენდებულია 2 პაკეტი ერითროციტული მასის გადასხმა 1 პაკეტ ახლად გაყინულ პლაზმასთან ერთად ჰემოგლობინის მაჩვენებლის მიღების გარეშეც;
  9. შემდგომში 2 პაკეტ ერითროციტარულ მასასთან ერთად 1 პაკეტი ახლადგაყინული პლაზმის გადასხმა გრძელდება, ვიდრე პაციენტის ჰემოდინამიკური და ლაბორატორიული ტესტების მაჩვენებლები არ ნორმალიზდება:
    1. ჰემოგლობინი > 7.5 გ/დლ
    2. თრომბოციტები > 50,000/მკ.ლ
    3. ფიბრინოგენი > 100მგ/დლ
  10. სასიცოცხლო მაჩვენებლების მონიტორირება
    • არტერიული წნევა;
    • გულისცემის სიხშირე;
    • სატურაცია;
    • კანის ფერი;
    • ტემპერატურის გაზომვა ყოველ 15 წუთში
    • დიურეზი;
    • სასიცოცხლო მაჩვენებლების მონიტორინგი ყოველ 5წთ-ში ჩატარებული ღონისზიებთან ერთად დოკუმენტირება;
  11. პროთრომბინი (PT) და აქტივირებული პარციალური თრომბოპლასტინის დრო (APTT) საკონტროლო მაჩვენებელთან შედარებით 1,5-ჯერ ნაკლები;
  12. სისხლის პროდუქტების ჩანაცვლებითი თერაპიის ეფექტურობის შეფასების მიზნით რეკომენდებულია 30-60წთ-ში ერთხელ ლაბორატორიული კვლევების განმეორებით ჩატარება.

 

** მანიპულაციას ასრულებს ტრანსფუზიოლოგი ან შესაბამისი სერტიფიკატის მქონე ექიმი.

 

 

სისხლდენის დროებით შეჩერების მეთოდები:

 

შენიშვნა: გამოიყენება სისხლის დანაკარგის მინიმალიზაციის მიზნით, ლაპაროტომიის დაწყებამდე.

 

 

 

მშობიარობის შემდგომი სისხლდენის 4 T მიზეზი

 

 

შენიშვნა: პირველსაწყისი სარეანიმაციო ღონისძიებების პარალელურად აუცილებელია სისხლდენის მიზეზის დადგენა და შესაბამისი ღონისძიებების გატარებით გამოვლენილი მიზეზის აღმოფხვრა!

 

 

საშვილოსნოს ტონუსის დაქვეითებით გამოწვეული მშობიარობის შემდგომი სისხლდენის მართვის ნაბიჯები:

 

დეფინიცია: მშობიარობის შემდეგ პერიოდში საშვილოსნოს ტონუსისა და შეკუმშვის უნარის დაქვეითება ან სრულიად გაქრობა.

საშვილოსნოს ტონუსის დაქვეითებით გამოწვეული სისხლდენის დიაგნოზი ისმება იმ შემთხვევაში, თუ გარეგანი მასაჟისა და უტეროტონიკების გამოყენების შემდეგ საშვილოსნო პერიოდულად დუნდება ან საერთოდ არ იკუმშება.

 

 

მექანიკური მეთოდები:

 

ეფექტის მიღწევის შემთხვევაში (5-7 წთ) ოქსიტოცინის ინფუზია გრძელდება (იგივე ხსნარით) შემანარჩუნებელი დოზით 40 წვ/წთ-ში.

 

 

ფარმაკოლოგიური მეთოდები:

 

 

 

 

 

ცხრილი 3: PPH მართვის მიზნით რეკომენდებული უტეროტონული მედიკამენტები

 

მედიკამენტი დოზირება შეყვანის გზა შეყვანის წესი გვერდითი მოვლენები უკუჩვენება შენახვის წესი
ოქსიტოცინი (პიტოცინი) 10 ერთ/მლ გახსენით 20ერთეული 500 მლ ფიზიოლოგიურ ხსნარში,

ან

40 ერთ. ოქსიტოცინი 500 მლ ფიზიოლოგიურ ხსნარში		 ინტრავენურად (თუ შეუძლებელია ინტრავენურად, 10 ერთეული ოქსიტოცინი კუნთებში) 60 წვეთი/წთ-ში გულისრევა, ღებინება, წყლის ინტოქსიკაცია ხანგრძლივი ინტრავენური გამოყენებისას ჰიპერმგრძნობელობა წამლის მიმართ შეინახეთ ოთახის ტემპერატურაზე
მეთილერგონოვინი (მეთერგინი) 0.მგ/მლ 0.2 მგ კუნთებში ყოველ 2 – 4 სთ გულისრევა, ღებინება, ჰიპერტენზია, განსაკუთრებით ორსულობით გამოწვეული ჰიპერტენზიის ან ქრონიკული ჰიპერტენზიის შემთხვევებში ჰიპერტენზია, პრეეკლამფსია, ჰიპერმგრძნობელობა წამლის მიმართ შეინახეთ მაცივარში, დაიცავით სინათლის ზემოქმედებისაგან
მიზოპროსტოლი (ციტოტეკი) 100 და 200 მკგ-იანიტაბლეტები 800-1000 მკგ ან რექტალურად

სუბლინგუალურად 		ერთჯერადი დოზა გულისრევა, ღებინება, კანკალი, ტემპერატურა, დიარეა ჰიპერმგრძნობელობა წამლის მიმართ შეინახეთ ოთახის ტემპერატურაზე
კარბეტოცინი ხანგრძლივად მოქმედი ოქსიტოცინის აგონისტი, მისი სინთეზური ანალოგი 100მკგ ი/ვ და კუნთებში        
კარბოპროსტი (ჰემაბატი) 15-მეთილPG F2a 0.25მგ/მლ 0.25 მგ კუნთებში, მიომეტრიუმში ყოველ 15-90 წუთში, არაუმეტეს 8 დოზისა გულისრევა, ღებინება, დიარეა, ტემპერატურა/კანკალი, სტენოკარდია, ჰიპერტენზია, ბრონქოკონსტრიქცია ჰიპერმგრძნობელობა წამლის მიმართ, ფრთხილად გამოიყენეთ პრეპარატი ჰიპერტენზიის ან ასთმის შემთხვევაში შეინახეთ მაცივარში

 

 

 

 

9. ქირურგიული მკურნალობის მეთოდები (იხ.დანართი №1)

 

ოპერაციულ ჩარევამდე პაციენტის მდგომარეობის განმეორებით შეფასება;

თუ სისხლდენა ისევ გრძელდება, რეკომენდებულია ლაპაროტომიის წარმოება, პრინციპით: „სჯობს ადრე, ვიდრე გვიან.“ (იგულისხმება ორგანო შემანარჩუნებელი ქირურგიული მეთოდების გამოყენება, ჰისტერექტომის გადაწყვეტილების მიღებამდე)

 

 

ლაპაროტომიის წარმოების შემდეგ რეკომენდებული ქმედების ნაბიჯები:

 

 

 

 

 

10. მოსალოდნელი შედეგები

 

პროტოკოლის რეკომენდაციების პრაქტიკაში დანერგვა ხელს შეუწყობს ლოგინობის ხანაში განვითარებული სისხლდენით გამოწვეულ დედათა სიკვდილობის შემცირებას.

 

 

 

 

11. აუდიტის კრიტერიუმები

 

 

 

 

 

12. პროტოკოლის გადახედვის ვადები

 

პროტოკოლი უნდა გადაიხედოს 3 წლის შემდეგ.

 

 

 

 

13. პროტოკოლის დანერგვისათვის საჭირო რესურსი

 

პროტოკოლის დანერგვისთვის საჭირო ძირითადი ადამიანური და მატერიალურ - ტექნიკური რესურსი იხილეთ ცხრილში №4.

 

ასევე, შესაძლებელია გარკვეული ადამიანური და მატერიალურ-ტექნიკური რესურსი შემუშავებულ იქნას ინდივიდუალურად დაწესებულების მიერ.

 

 

 

 

ცხრილი №4 ადამიანური და მატერიალურ-ტექნიკური რესურსი

 

რესურსი ფუნქციები/მნიშვნელობა შენიშვნა
ადამიანური რესურსი რა მიზნით ხდება ამა თუ იმ რესურსის გამოყენება რამდენად სავალდებულოა ამ რესურსის არსებობა
მეან-გინეკოლოგი, ანესთეზიოლოგ - რეანიმატოლოგი, ოჯახის ექიმი, გადაუდებელი დახმარების ექიმი კლინიკური შეფასება, დიაგნოზის დადასტურება, პრევენციული ღონისძიებების შერჩევა, მედიკამენტური და ქირურგიული მკურნალობის თაობაზე ადაწყვეტილება, მიმდინარე მეთვალყურეობა სავალდებულო
ბებია ქალი რისკის პროფილის შეფასება, პროტოკოლის ინიცირება, რისკ-ფაქტორების, არამედიკამენტური მკურნალობის, პრევენციისა და მედიკამენტების გვერდითი ეფექტების თაობაზე პაციენტის კონსულტირება სავალდებულო
რეგისტრატორი ლაბორანტისა და სხვა მედ. პერსონალის გამოძახება. შემთხვევის მართვის საფეხურების დაწვრილებით დოკუმენტირება სავალდებულო
მენეჯერი/ადმინისტრატორი პროტოკოლის დანერგვის ხელშეწყობა; დანერგვაზე მეთვალყურეობა; აუდიტის ჩატარება და შედეგების ანალიზი სავალდებულო
მატერიალურ - ტექნიკური რესურსი რა მიზნით ხდება ამა თუ იმ რესურსის გამოყენება რამდენად სავალდებულოა ამ რესურსის არსებობა
რისკის შეფასების სქემა რისკის პროფილის შეფასება სავალდებულო
ლაბორატორია: სისხლის ანალიზის, რეზუს ფაქტორის, სისხლის ჯგუფის, კოაგულოგრამის, ლი-უაიტით სისხლის შედედების დროის განსაზღვრა რისკის პროფილის შეფასება სავალდებულო
სადიაგნოსტიკო აღჭურვილობა:
ულტრაბგერა საანესთეზიო მოწყობილობა სრულად აღჭურვილი საოპერაციო		 დიაგნოზის დადასტურება რისკის შეფასება მიმართვის თაობაზე გადაწყვეტილების მიღება ოპერაციული ჩარევა სავალდებულო
პაციენტის საგანმანათლებლო მასალები პაციენტის ინფორმირება სავალდებულო

 

 

 

 

14. რეკომენდაციები პროტოკოლის ადაპტირებისათვის ადგილობრივ დონეზე

 

პროტოკოლის პრაქტიკაში დასანერგად მნიშვნელოვანია შემდეგი ღონისძიებების განხორციელება:

 

  1. პროტოკოლის ელექტრონული ვერსიის განთავსება საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს ვებ-გვერდზე (www.moh.gov.ge).
  2. პროტოკოლის საფუძველზე უწყვეტი სამედიცინო განათლების პროგრამის შემუშავება და ჯანდაცვის პერსონალისთვის (როგორც პირველადი ჯანდაცვის რგოლში, ასევე, სტაციონარებში მომუშავეთათვის) ტრენინგების ორგანიზება.
  3. პროტოკოლის პრაქტიკაში დანერგვის შეფასება კლინიკური აუდიტის საშუალებით.

 

 

 

 

15. პროტოკოლის ავტორები

 

ნიკოლოზ კინტრაია - მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორი, თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტის პროფესორი, საქართველო მეან-გინეკოლოგთა და პერინატოლოგთა ასოციაციის პრეზიდენტი; საქართველოს მედიცინის მეცნიერებათა აკადემიის აკადემიკოსი.

პლატონ მაჭავარიანი - მედიცინის დოქტორი, თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტის კლინიკის პროფესორი; საქართველოს საპატრიარქოს წმ. იოაკიმესა და ანა სსახ. სამედიცინო ცენტრის მეანობა-გინეკოლოგიის დეპარტამენტის ხელმძღვანელი, საქართველოს მეან–გინეკოლოგთა და პერინატოლოგთა ასოციაციის ვიცე პრეზიდენტი;

ნინო ბერძული - მეან-გინეკოლოგი, საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ექსპერტი, სქესობრივი და რეპროდუქციული ჯანმრთელობის პროგრამების მენეჯერი, ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაცია;

თენგიზ ასათიანი - თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტის პროფესორი, თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტის რეპროდუქციული ჯანმრთელობის დეპარტამენტის ხელმძღვანელი, საქართველოს მეან-გინეკოლოგთა ასოციაციის პრეზიდენტი; დიდი ბრიტანეთის სამეფო კოლეჯის წევრი, FRCOG;

თამარ ანთელავა - მედიცინის დოქტორი, თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტის ასისტენტ-პროფესორი, ევექსის სამედიცინო ქსელის სამეანო მიმართულების ხელმძღვანელი, მეან–გინეკოლოგთა და პერინატოლოგთა ასოციაციის წევრი;

მამუკა ნემსაძე - მე-5 კლინიკური საავადმყოფოს სამეანო გინეკოლოგიური დეპარტამენტის ხელმძღვანელი; საქართველოს მეან-გინეკოლოგთა და პერინატოლოგთა ასოციაციის ვიცე პრეზიდენტი; კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტის ასოცირებული პროფესორი;

თინათინ გაგუა - მედიცინის დოქტორი, დ. ტვილდიანის სახელობის სამედიცინო უნივერსიტეტის ასოცირებული- პროფესორი;

ფატმან ცაავა - მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორი, თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტის ასისტენტ-პროფესორი, საქართველოს მეან-გინეკოლოგთა და პერინატოლოგთა ასოციაციის წევრი;

ვერიკო ბაზიარი - მეან-გინეკოლოგი, მედიცინის დოქტორი;

მაკა ჩიქოვანი – აკად. კ. ჩაჩავას კლინიკის მეან–გინეკოლოგი; საქართველოს მეან–გინეკოლოგთა და პერინატოლოგთა ასოციაციის წევრი.

აკაკი ბაქრაძე – მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორი; საქართველოს საპატრიარქოს წმინდა იოაკიმესა და ანას სახელობის სამშობიარო სახლის დირექტორი სამკურნალო დარგში; საქართველოს მეან–გინეკოლოგთა ასოციაციის წევრი; მეან–გინეკოლოგთა და პერინატოლოგთა ასოციაციის გამგეობის წევრი;

ნოდარ ზალდასტანიშვილი - მედიცინის დოქტორი, კლინიკა ჰერა 2011 სამედიცინო ხელმძღვანელი

ზაზა სინაურიძე - მედიცინის დოქტორი, საქართველოს პერინატოლოგთა ასოციაციის გამგეობის თავჯდომარე;

 

 

 

 

16. გამოყენებული ლიტერატურა

 

  1. Royal College of Obstetricians and Gynaecologists. Prevention andmanagement of postpartum haemorrhage. Green-topGuideline No.52. 2009.
  2. Al-Zirqi I, Vangen S, Forsen L, Stray-Pedersen B. Prevalence and risk factors of severe obstetric haemorrhage. British Journal of Obstetrics and Gynaecology: an International Journal of Obstetrics and Gynaecology. 2008; 115:1265-72.
  3. McDonald SJ, Middleton P. Effect o f timing of umbilical cord clamping of term infants on maternal and neonatal outcomes. Cochrane Database of Systematic Reviews 2008, Issue 2. ArtNo.: CD004074. DOI: 4.1002/14651858.CD004074.pub2
  4. Silverman F, Bornstein E. Managementofthethirdstageoflabor. UpToDate. 2012 [cited 2012 May 15]. Availablefrom: http://www.uptodate.com .
  5. Rossi AC, Lee RH, Chmait RH. Emergency postpartum hysterectomy forun controlled postpartum bleeding: a systematicreview. ObstetricsandGynecology. 2010; 115(3):637-44.
  6. Bingham, D., Melsop, K., Main, E. (2010). CMQCC Obstetric Hemorrhage Hospital Level ImplementationGuide. The California Maternal Quality Care Collaborative (CMQCC). StanfordUniversity, PaloAlto, CA.

 

 

 

 

დანართი 1: ქირურგიული მკურნალობის მეთოდები

 

B-Lynch-ის კომპრესიული ნაკერის დადების ტექნიკა: (საკეისრო კვეთის შემდეგ)

 

 

ტექნიკა:

 

 

 

 

ჰაიმანის ნაკერები - არ საჭიროებს ჰისტეროტომიას

 

 

 

მაცუბარა იანოს ნაკერი

 

 

 

 

საშვილოსნოს მკვებავი სისხლძარღვების გადაკვანძვის ტექნიკა:

 

 

 

 

 

დანართი 2: ჰიპო-ატონური სისხლდენის მართვის ალგორითმი

 

სარეანიმაციო ღონისძიებები, მონიტორინგი და მკურნალობა ხდება პარალელურ რეჟიმში