• მთავარი

  ასოციაციის შესახებ:

  საქართველოს სამეანო და გინეკოლოგიურ ანესთეზიოლოგთა ასოციაცია ასოციაცია წარმოადგენს საზოგადოებრივ არასამთავრობო ორგანიზაციას და იურიდიული სტატუსი მიიღო: 10.07.2002წ.

  მის ძირითად მიზანს წარმოადგენს რეალური დახმარების აღმოჩენა ანესთეზიოლოგისათვის მის პროფესიულ მოღვაწეობაში.

  კონტაქტი:

  

  საკონტაქტო ინფორმაცია დაწვრილებით იხილეთ აქ......

• ექიმებისათვის

  სამეანო ანესთეზიის სახელმძღვანელო

  სამეანო ანესთეზიის სახელმძღვანელო ნათარგმნი იქნა 2003წ. შექმნილია ექიმების, აქქთნების, სტუდენტების და მათი პაციენტებისათვი

  იგი აგებულია ჰიპერ-ტექსტული სისტემით, რაც საშუალებას იძლევა ადვილად მოვძებნოთ ჩვენთვის საინტერესო თემა

  ზოგი რამ სახელმძღვანელოში მოძველდა, ამიტომ გთხოვთ მოყვანილი ინფორმაცია შეადაროთ ეროვნულ, ან შიდაჰოსპიტალურ გაიდლაინებს და პროტოკოლებს.

  სამედიცინო რესურსები ექიმებისათვის

  

  გადაუდებელი დახმარება

  გადაუდებელი სიტუაციების მართვის ალგორითმები.Read more...

  

  ვირტუალური საანესთეზიო მანქანა

  სასწავლო სიმულაციები ანესთეზიოლოგებისათვისRead more...

  თუ ცალკე განვიხილავთ და შევაფასებთ სამშობიარო ტკივილს, ვნახავთ, რომ იგი ისეთივეა, ან უფრო ძლიერიც კი, როგორც ქირურგიული ოპერაციის დროს ...
  
  
  სერ ჯეიმს იანგ სიმფსონი

• რესურსები

  სამედიცინო რესურსები

  სამედიცინო
  დოკუმენტაცია

  • ანესთეზიის რუქები
    ICD 10 და NCSP კოდები
    ჩეკლისტები
    და სხვა დოკუმენტაცია

  სასწავლო
  რესურსები

  • გაიდლაინები
  • პროტოკოლები
  • პუბლიკაციები
  • პრეზენტაციები

  სამედიცინო ხარისხის
  გაუმჯობესებისათვის

  • უწყვეტი სამედიცინო განათლება
  • სამეანო ანესთეზიის სტანდარტები
  • კანონმდებლობა
• პაციენტებისათვის
  • ორსულობის კალკულატორი
  • ეპიდურული ანესთეზია
  • სპინალური ანესთეზია
  • ინტრავენური ანესთეზია
  • ინჰალაციური ანესთეზია
  • გაუტკივარების სხვა მეთოდები
  • ვიდეომასალა
  • თბილისის სამშობიაროები
  • ორსულის სამახსოვრო ბროშურა
• კალკულატორები

  სამედიცინო კალკულატორები:

  • მეანობა
  • ანესთეზიოლოგია

  • ICU
  • კარდიოლოგია

  • თერაპია
  • ფარმაკოლოგია

  ორსულობის კალკულატორი

  

  კალკულატორით ვადგენთ ორსულობის ვადას, როდის მივაღწევთ მოცემული ვადის ორსულობას, რამდენი კვირის ორსული იქნებით მოცემული თარიღისთვის, ასევე ჩასახვის თარიღს დაბადების დღის მიხედვით იხ. მეტი...

  

  სამედიცინო კალკულატორები ქართულ ენაზე ექიმების და ექთნებისთვის, ასევე მათი პაციენტებისათვის იხ. ყველა...

 

 

ახალშობილთა პირველადი რეანიმაცია სამშობიარო ბლოკში

pdf ვერსია იხილეთ საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს ვებ-გვერდზე

 

კლინიკური პრაქტიკის ეროვნული რეკომენდაცია
(გაიდლაინი)

 

 

კლინიკური პრაქტიკის ეროვნული რეკომენდაცია (გაიდლაინი) ახალშობილთა პირველადი რეანიმაცია სამშობიარო ბლოკში მიღებულია კლინიკური პრაქტიკის ეროვნული რეკომენდაციების (გაიდლაინები) და დაავადებათა მართვის სახელმწიფო სტანდარტების (პროტოკოლები) შემუშავების, შეფასების და დანერგვის ეროვნული საბჭოს 2007 წლის 21 მარტის #1 სხდომაზე და დამტკიცებულია საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრის 2007 წლის 27 აგვისტოს # 255/ო ბრძანებით.

 

 

ახალშობილთა პირველადი რეანიმაცია სამშობიარო ბლოკში

 

დეფინიცია

 

ახალშობილთა რეანიმაცია გულისხმობს ახალშობილის სასიცოცხლო ფუნქციების (სუნთქვა, გულისცემა) აღდგენასა და შენარჩუნებას.

 

კლინიკური რეკომენდაციის მიზანია:

⇒ ახალშობილთა პირველადი რეანიმაციის თანამედროვე პრინციპების დანერგვა, პირველადი რეანიმაციის ეფექტურობის გაზრდა და გამოსავლის გაუმჯობესება სამედიცინო პერსონალისთვის მტკიცებულებებზე დაფუძნებული უახლესი სამეცნიერო ინფორმაციის მიწოდების გზით.

 

გაიდლაინი განკუთვნილია:

⇒ სამედიცინო პერსონალისათვის, რომელიც პასუხისმგებელია სამშობიარო ბლოკში ახალშობილთა პირველად რეანიმაციაზე – ნეონატოლოგი, მეანგინეკოლოგი, პედიატრი, ბებია-ქალი, ახალშობილთა მედდა.

 

გაიდლაინის სამიზნე ჯგუფი:

⇒ ახალშობილები, რომლებიც გადიან პირველად ადაპტაციას დაბადების შემდეგ.

 

გამოყენებული შემოკლებები:

ფხვ - ილტვის ხელოვნური ვენტილაცია
გამ - გულის არაპირდაპირი მასაჟი
გცს - გულისცემის სიხშირე
PEEP (Positive end expirtory pressure) - დადებითი წნევა ამოსუნთქვის ბოლოს
CPAP (continiuos positive airway pressure) - მუდმივი დადებითი წნევა სასუნთქ გზებში

 

 

ეპიდემიოლოგია:

მსოფლიოში ყოველწლიურად დაახლოებით 5 მილიონი ახალშობილი იღუპება, აქედან მოკვდაობის 19% ასფიქსიით არის გამოწვეული. დროული და ადეკვატური რეანიმაცია შესაძლებლობას იძლევა მოკვდაობის მაჩვენებელი შეამციროს 1 მილიონით ¹.

ახალშობილთა თითქმის 90% პირველადი ადაპტაციისას დახმარებას არ საჭიროებს, დაახლოებით 10%-ს სუნთქვის დასაწყებად დახმარება ესაჭიროება, 1%-ის გადასარჩენად კი ინტენსიური რეანიმაციული ზომების გატარებაა საჭირო.

 

სამშობიარო ბლოკში ახალშობილთა პირველადი რეანიმაციის ეფექტურობა დამოკიდებულია შემდეგ ფაქტორებზე:

• რეანიმაციის საჭიროების პროგნოზირება
• რეანიმაციული ღონისძიებების დროული დაწყება;
• მშობიარობაზე კვალიფიციური პერსონალის დასწრება და მზადყოფნა, მათი შეთანხმებული, კოორდინირებული, გუნდური მუშაობა; ⁴
• სამშობიარო ბლოკში სარეანიმაციო აღჭურვილობის არსებობა და მზადყოფნა.

 

 

რეანიმაციის საჭიროების პროგნოზირება

ხშირ შემთხვევაში ანტე და ინტრანატალური ანამნეზის გათვალისწინებით შესაძლებელია რეანიმაციის საჭიროების პროგნოზირება (ცხრილი 1)^1,56 .

 

ცხრილი 1

 

ანტენატალური რისკ-ფაქტორები

ინტრანატალური რისკ-ფაქტორები

დედის დიაბეტი ორსულთა ჰიპერტენზია ქრონიკული ჰიპერტენზია დედის ქრონიკული დაავადება - (გულ-სისხლძარღვთა, ფარისებრი ჯირკვლის, ნევროლოგიური, ფილტვის, თირკმლის) ანემია ან იზოიმუნიზაცია ანამნეზში ახალშობილის ან ჩვილის გარდაცვალება სისხლდენა მეორე ან მესამე ტრიმესტრში დედის ინფექცია მრავალწყლიანობა მცირეწყლიანობა სანაყოფე ბუშტის ნაადრევი დარღვევა ვადაგადაცილებული ნაყოფი მრავალნაყოფიანი ორსულობა მედიკამენტები (ლითიუმის კარბონატი, მაგნეზია, ადრენობლოკატორები) დედის მიერ ნარკოტიკების მოხმარება ნაყოფის მალფორმაცია ნაყოფის დაქვეითებული აქტივობა პრენატალური მეთვალყურეობის არარსებობა ასაკი<16 ან >35 წელზე

სასწრაფო საკეისრო კვეთა მაშით ან ვაკუუმ-ექსტრაქტორით მშობიარობა ნაადრევი მშობიარობა გართულებული მშობიარობა ქორიოამნიონიტი გახანგრძლივებული უწყლო პერიოდი (18 საათზე მეტი) გახანგრძლივებული მშობიარობა (> 24 საათი) მშობიარობის II პერიოდის გახანგრძლივება (> 2 საათი) ნაყოფის ბრადიკარდია ზოგადი ნარკოზი საშვილოსნოს ტეტანია მშობიარობამდე 4 საათით ადრე დედისთვის ნარკოტიკის შეყვანა მეკონიუმის შემცველი სანაყოფე სითხე ჭიპლარის გამოვარდნა პლაცენტის ნაადრევი აცლა პლაცენტის წინამდებარეობა

 

 

სამშობიარო ბლოკის პერსონალი ყოველთვის მზად უნდა იყოს სარეანიმაციო ქმედებების ჩასატარებლად, რადგან ახალშობილს შესაძლებელია დასჭირდეს რეანიმაცია ანტე და ინტრანატალური რისკ-ფაქტორების არარსებობის შემთხვევაშიც. აქედან გამომდინარე, ყველა მშობიარობის წინ აუცილებელია შემდეგი პრინციპების დაცვა:

1. სამშობიარო ბლოკში ახალშობილისათვის ოპტიმალური ტერმპერატურის შენარჩუნება (ბლოკში ჰაერის ტემპერატურა არა ნაკლებ 25^oC და მშობიარობამდე სხივური გამათბობელის წინასწარ ჩართვა);
2. სამშობიარო ბლოკში და საოპერაციოში რეანიმაციისთვის საჭირო ყველა ხელსაწყოს მზადყოფნა (იხ. ცხრილი 2);
3. სამშობიარო ბლოკში ყველა მშობიარობაზე ერთი ადამიანის (მიზანშეწონილია ნეონატოლოგი) დასწრება, რომელიც სრულყოფილად ფლობს ახალშობილთა რეანიმაციის ყველა საფეხურს. თუ ანტე და ინტრანატალური ფაქტორების გათვალისწინებით სავარაუდოა რეანიმაციის საჭიროება, მიზანშეწონილია მშობიარობას დაესწროს სარეანიმაციო ბრიგადა, მინიმუმ 2 კაცის შემადგენლობით. ახალშობილთა რეანიმაციის სრული მოცულობით წარმართვისათვის საჭიროა 3 ადამიანი.

 

 

ჟანგბადის გამოყენება ახალშობილთა რეანიმაციის დროს

 

სადღეისოდ არ არსებობს საკმარისი მტკიცებულებები ახალშობილთა რეანიმაციის დროს გამოსაყენებელი ჟანგბადის კონცენტრაციის შესახებ. დროული ახალშობილებისათვის რეკომენდებულია: ¹

• 100% ჟანგბადის გამოყენება, როდესაც ბავშვი ციანოზურია ან საჭიროა ფილტვის ხელოვნური ვენტილაცია დადებითი წნევით;
ზოგიერთი კვლევა გვიჩვენებს, რომ 100%-ზე ნაკლები კონცენტრაციის ჟანგბადის გამოყენება შეიძლება იყოს ეფექტური, თუმცა საჭიროა დამატებითი კვლევების ჩატარება (მტკიცებულების დონე I, II, IV) ^2-8;
I, II
• თუ რეანიმაცია დაიწყო 100%-ზე ნაკლები კონცენტრაციის ჟანგბადით და დაბადებიდან 90 წამში არ იქნა მიღწეული გაუმჯობესება გამოყენებული უნდა იყოს 100% ჟანგბადი ^9;10;
• თუ ჟანგბადი არ არის ხელმისაწვდომი, დადებითი წნევით ხელოვნური ვენტილაცია ტარდება ოთახის ჰაერით.

 

ღრმა დღენაკლული ახალშობილებისათვის (< 32 კვირა) ჭარბი ოქსიგენაციის თავიდან ასაცილებლად რეკომენდებულია: ¹

• ჟანგბადის შემრევის და პულსოქსიმეტრის გამოყენება რეანიმაციის დროს;
• დადებითი წნევით ფილტვის ხელოვნური ვენტილაცია უნდა დაიწყოს 100%-ზე ნაკლები კონცენტრაციის ჟანგბადით (და/ან ოთახის ჰაერით); ზუსტი კონცენტრაციის რეკომენდაცია არ არსებობს;
• ჟანგბადის კონცენტრაცია უნდა შემცირდეს, როდესაც სატურაცია მიაღწევს 95%.
• თუ გულისცემის სიხშირე (გცს) არ იზრდება, უნდა შეფასდეს, ხომ არ არის ტექნიკური ხარვეზები ვენტილაციის ჩატარების პროცესში და გაიზარდოს ჟანგბადის კონცენტრაცია 100%-მდე.

 

 

სამშობიარო ბლოკში ახალშობილთა რეანიმაციის ეტაპები

 

ახალშობილთა რეანიმაცია მოიცავს შემდეგ საფეხურებს:

1. რეანიმაციის საწყისი საფეხურები;
2. ვენტილაცია;
3. გულის არაპირდაპირი მასაჟი;
4. ეპინეფრინის და/ან მოცირკულირე სისხლის მოცულობის შემავსებლების შეყვანა

 

 

რეანიმაციის ჩატარება არ არის მიზანშეწონილი, თუ:

 

ახალშობილის გესტაციური ასაკი < 23 კვირაზე ან წონა < 500 გ-ზე;
გამოხატულია ანენცეფალია;
დადასტურებულია მე-13 ან მე-18 ქრომოსომის ტრისომია (რეკომენდაცია B)¹
B

 

 

ახალშობილთა რეანიმაციის საჭიროების კრიტერიუმები

 

მშობიარობისთანავე საჭიროა 4 ძირითად შეკითხვაზე პასუხი:

• ახალშობილი დროულია?
• სანაყოფე სითხე სუფთაა?
• სუნთქავს ან ტირის?
• კუნთთა ტონუსი კარგია?

ოთხივე კითხვაზე დადებით პასუხის შემთხვევაში ახალშობილი არ საჭიროებს რეანიმაციას და ტარდება სტანდარტული მოვლის პროცედურა (იხ. გაიდლაინი - ახალშობილის მოვლა სამშობიარო სახლში).

4 კითხვიდან თუნდაც ერთზე უარყოფითი პასუხი რეანიმაციის საჭიროებაზე მიუთითებს და იწყება რეანიმაციის საწყისი საფეხურები.

 

 

 

 

რეანიმაციის საწყისი საფეხურები

 

რეანიმაციის საწყისი საფეხურები განსხვავებულია სუფთა და მეკონიუმით დაბინძურებული სანაყოფე სითხის შემთხვევაში.

 

საწყისი საფეხურები სუფთა სანაყოფე სითხის დროს:

 

• ახალშობილის მიღება თბილ საფენში და მისი მოთავსება წინასწარ ჩართული სხივური გამათბობლის ქვეშ;
• ახალშობილის სწორ პოზიციაში მოთავსება - ოდნავ უკან გადაწეული თავით, შეიძლება მხრების ქვეშ მორგვის ამოდება.
• სასუნთქი გზების (ჯერ პირის და შემდეგ ცხვირის) ზერელე სანაცია სტერილური ბალონით ან ელექტრო ასპირატორის 8-10 Fრ კათეტერით, უარყოფითი წნევა არა უმეტეს 100 მმ ვწყ.სვ. (ღრმა სანაცია იწვევს ხახის უკანა კედლის გაღიზიანებას, ცთომილი ნერვის აგზნებას, ბრადიკარდიისა და აპნოეს განვითარებას).
• გამშრალება და სველი საფენის მოცილება
• ტაქტილური სტიმულაცია - 2 უსაფრთხო მეთოდით:
  • ფეხის გულებზე ხელის ნაზი დარტყმა ან წკიპურტი;
  • ზურგის მსუბუქი მასაჟი.
• სწორ პოზიციაში განმეორებით მოთავსება (რეპოზიცია).

რეანიმაციის საწყისი საფეხურების ხანგრძლივობა არ უნდა აღემატებოდეს 30 წმ-ს.

 

 

საწყისი საფეხურები მეკონიუმით დაბინძურებული სანაყოფე სითხის დროს:

 

მეკონიუმით დაბინძურებული სანაყოფე სითხის შემთხვევაში თავის გამოჭრისთანავე ზედა სასუნთქი გზების სანაციის რუტინულად ჩატარება არ არის რეკომენდებული (მტკიცებულების დონე I, რეკომენდაცია A) ^11;12
I, A
• ახალშობილის მიღება თბილ საფენში და მისი მოთავსება წინასწარ ჩართული სხივური გამათბობლის ქვეშ;
• ახალშობილის სწორ პოზიციაში მოთავსება - ოდნავ უკან გადაწეული თავით, შეიძლება მხრების ქვეშ მორგვის ამოდება.
მეკონიუმით დაბინძურებული სითხის შემთხვევაში, თუ ახალშობილი აქტიურია, არ არის საჭირო სანაციის ჩატარება ენდოტრაქეული მილით (მტკიცებულების დონე I, რეკომენდაცია A) ¹². ახალშობილის აქტიურობის განსაზღვრა ხდება: სუნთქვის, კუნთთა ტონუსის და გცს შეფასებით (გცს ფასდება 6 წამის განმავლიბაში და მრავლდება 10-ზე, დათვლა ხდება სტეტოსკოპით გულის მწვერვალზე ან ჭიპლარის პულსაციის შეფასებით)
I, A
• თუ ახალშობილი აქტიურია (სუნთქავს, კუნთთა ტონუსი კარგია, გცს > 100 წთ) სასუნთქი გზების (ჯერ პირის, შემდეგ ცხვირის) სანაცია ტარდება მხოლოდ მექნიკური ასპირატორის 8-10 Fr კათეტერით, უარყოფითი წნევა არა უმეტეს 100 მმ ვწყ.სვ.;
• თუ ახალშობილი დათრგუნულია (არ სუნთქავს ან კუნთთა ტონუსი დაქვეითებულია ან გცს < 100 წთ) სასუნთქი გზების სანაცია ტარდება ენდოტრაქეული მილით. ტარდება ინტუბაცია. საინტუბაციო მილს უერთდება მეკონიუმის ასპირატორი, რომელიც თავის მხრივ მიერთებულია მექანიკურ ასპირატორთან, სანაცია ტარდება მილის ამოღების პარალელურად. უარყოფითი წნევა არა უმეტეს 100 მმ. ვწყ. სვ., ხანგრძლივობა - 3-5 წმ. სანაციის მიზნით არ გამოიყენება ენდოტრაქეულ მილში მოთავსებული კათეტერი, რადგან მისი მცირე ზომა არ უზრუნველყოფს ტრაქეის ადეკვატურ სანაციას. დიდი რაოდენობით მეკონიუმის მიღების შემთხვევაში, განმეორებითი სანაციის შესახებ გადაწყვეტილების მიღებამდე ფასდება გცს: თუ გცს >100 წთ, ტარდება რეინტუბაცია და განმეორებითი სანაცია, ხოლო თუ გცს < 100 წთ იწყება დადებითი წნევით ვენტილაცია.
• გამშრალება და სველი საფენის მოცილება
• სწორ პოზიციაში განმეორებით მოთავსება (რეპოზიცია).

 

 

რეანიმაციის საწყისი საფეხურების ჩატარების შემდეგ საჭიროა:

 

ახალშობილის მდგომარეობის შეფასება 3 ძირითადი ნიშნით ¹:

 

 

ახალშობილის მართვა შეფასების შედეგების მიხედვით:

• თუ ახალშობილი სუნთქავს, გცს >100 წთ და კანი ვარდისფერია ან გამოხატულია მხოლოდ აკროციანოზი (მხოლოდ მტევნისა და ტერფის ციანოზი) - გრძელდება სტანდარტული მოვლა.
• თუ ახალშობილი სუნთქავს, გცს >100 წთ და გამოხატულია ცენტრალური ციანოზი (სახის, ტანის, ლორწოვანი გარსების ციანოზი) - საჭიროა 100% ჟანგბადის თავისუფალი წესით მიწოდება (ნაკადის სიჩქარე 3-5 ლ/წთ). ციანოზის გაქრობის პარალელურად მცირდება ჟანგბადის კონცენტრაცია მის სრულ მოხსნამდე (თუ ცენტრალური ციანოზი არ აღინიშნება ოთახის ჰაერით სუნთქვისას). თუ ცენტრალური ციანოზი არ იხსნება საჭიროა ფილტვის ხელოვნური ვენტილაცია.
• თუ ახალშობილი არ სუნთქავს ან გამოხატულია გასპინგის ტიპის სუნთქვა ან გცს <100 წთ საჭიროა ფილტვის ხელოვნური ვენტილაცია

 

 

ფილტვის ხელოვნური ვენტილაცია დადებითი წნევით (B საფეხური)

 

 

ფილტვის ხელოვნური ვენტილაციის ჩვენებაა:

 

• აპნოე ან გასპინგის ტიპის სუნთქვა;
• გცს < 100-ზე წთ-ში;
• თავისუფალი წესით 100% ჟანგბადის მიწოდების მიუხედავად გახანგრძლივებული ცენტრალური ციანოზი.

ფილტვის ხელოვნური ვენტილაცია (ფხვ) შესაძლებელია განხორციელდეს სასუნთქი ტომრითა და ნიღბით ან სასუნთქი ტომრითა და ენდოტრაქეული მილით. ენდოტრაქეული მილით ვენტილაცია გაცილებით ეფექტურია, თუმცა ინტუბაცია მოითხოვს მეტ დროს და გამოცდილებას. ინტუბაცია აუცილებელია დიაფრაგმის თიაქარის არსებობის, დაბადების ძალიან დაბალი წონის (< 1000 გ) დროს.

 

 

1) ვენტილაცია სასუნთქი ტომრითა და ნიღბით ^W203B

 

• მოწმდება ტომრის ვარგისიანობა;
• სასუნთქი ტომარა უერთდება ჟანგბადის წყაროს, სასურველია დატენიანებული, შემთბარი ჟანგბადის გამოყენება;
• ირჩევა შესაბამისი ზომის ნიღაბი (სახეზე მოთავებისას ნიღაბი უნდა ფარავდეს ცხვირს, პირსა და ნიკაპს), უპირატესობა ენიჭება რბილკიდეებიან ანატომიური ფორმის ნიღაბს. აუცილებელია ნიღაბსა და სახეს შორის ჰერმეტულობის შექმნა.

 

 

ვენტილაციის სიხშირე ^W203A,W203C

 

 

ჩასუნთქვის წნევა ¹

 

• პირველი ჩასუნთქვისას წნევა უნდა იყოს 30-40 სმ წყლის სვეტისა, რაც უზრუნველყოფს დროული ახალშობილის წარმატებულ ვენტილაციას (მტკიცებულების დონე IV), თუ ხდება წნევის მონიტორინგი ვენტილაციის დროს ზოგიერთ დროულ ახალშობილთან შეიძლება ≥ 30-40 სმ წყლის წნევის გამოყენება (რეკომენდაცია B);

  IV B
• შემდგომი ჩასუნთქვები 15-20 სმ H₂O;
• ფილტვების დაავადებების დროს 20-30 სმ H₂O.

ფილტვების ადეკვატური ვენტილაციის მაჩვენებელია გულმკერდის ზომიერი (არა ღრმა) ექსკურსია.

 

 

ლარინგული ნიღაბი ^W215A,W215B

 

 

თუ სასუნთქი ტომრითა და ნიღბით ხელოვნური ვენტილაცია რამდენიმე წუთი გრძელდება, საჭიროა ეპიგასტრიუმის მიდამოზე დაკვირვება. კუჭის შებერვის შემთხვევაში აუცილებელია ოროგასტრული (8 Fr) ზონდის ჩადგმა, კუჭის შიგთავსის დაცლა და ვენტილაციის დროს ზონდის ღიად დატოვება - ერთი მხრივ, ჰაერით გადავსებული კუჭის დიაფრაგმაზე ზეწოლის და ვენტილაციის შეფერხების, ხოლო მეორე მხრივ, კუჭის შიგთავსის რეგურგიტაციის და შემდგომი ასპირაციის თავიდან ასაცილებლად. ზონდის ჩადგმის სიღრმე ცხვირის ფუძიდან ყურის ბიბილომდე და ეპიგასტრიუმის მიდამომდე არსებული მანძილის ტოლია.

 

თუ ნიღბით და ტომრით ვენტილაციის დროს არ არის გულმკერდის ექსკურსია, მიზანშეწონილია:

• ნიღაბსა და სახეს შორის ჰერმეტულობის შემოწმება;
• ახალშობილის პოზიციის შესწორება;
• სასუნთქი გზების განმეორებითი სანაცია;
• ჰაერგამტარი მილის გამოყენება (მეტად მნიშვნელოვანია ქოანების ატრეზიის ან რობინის და ბეკვიტ-ვიდემანის სინდრომის დროს);
• ჩასუნთქვის წნევის რამდენადმე გაზრდა. ამ ღონისძიებათა შემდეგ გულმკერდის ექსკურსიის არარსებობა ინტუბაციის ჩვენებას წარმოადგენს.

 

 

2) ვენტილაცია ენდოტრაქეული მილით

 

ენდოტრქეული ინტუბაციის ჩვენებაა:¹

 

• ტრაქეის მეკონიუმისაგან განთავისუფლება;
• არაეფექტური ვენტილაცია ნიღბით და ტომრით;
• გულის არაპირდაპირი მასაჟის დაწყების საჭიროება ფხვ-ს პარალელურად;
• მედიკამენტების ენდოტრაქეული შეყვანის აუცილებლობა;
• ხანგრძლივი ვენტილაცია;
• განსაკუთრებული მდგომარეობები: დაბადების ძალიან დაბალი წონა (< 1000გ) ან დიაფრაგმის თიაქარი.

 

ენდოტრაქეული ინტუბაციის ტექნიკა იხ. შესაბამის პროტოკოლში.

 

ეფექტურ ვენტილაციაზე მიუთითებს:¹

• გცს გაზრდა;
• ფერის გაუმჯობესება;
• სპონტანური სუნთქვის გაჩენა;
• კუნთთა ტონუსის გამოსწორება.

 

 

ადეკვატური ვენტილაციის დაწყებიდან ყოველი 30 წამის შემდეგ აუცილებელია გცს შეფასება შემდგომი ტაქტიკისათვის.

 

ახალშობილის მართვა შეფასების შედეგების მიხედვით:

 

• გცს > 100 - სპონტანური სუნთქვის აღდგენის შემდეგ წყდება ფხვ, მიეწოდება ჟანგბადი თავისუფალი წესით და ტარდება ნაზი მასაჟი სტიმულაციის მიზნით
• 60 ≤ გცს < 100 - გრძელდება ფხვ, სანამ გცს არ მიაღწევს 100 და არ აღდგება სპონტანური სუნთქვა;
• გცს < 60 - გრძელდება ფხვ და იწყება გულის არაპირდაპირი მასაჟი.

 

 

 

გულის არაპირდაპირი მასაჟი (C საფეხური)

 

გულის არაპირდაპირი მასაჟის ჩვენებაა ფილტვის დადებითი წნევით ვენტილაციის დაწყებიდან 30 წმ-ის შემდეგ გცს < 60-ზე ¹.

 

გულის არაპირდაპირი მასაჟის (გამ) ტექნიკა

 

გამ ყოველთვის ტარდება ფილტვის დადებითი წნევით ვენტილაციიის ფონზე. გამ-ის პარალელურად ფხვ-ს წარმოება უმჯობესია სასუნთქი ტომრით და ენდოტრაქეული მილით. თუ გამ-ის დროს ვენტილაცია ტარდება სასუნთქი ტომრით და ნიღბით აუცილებელია ოროგასტრული ზონდის ჩადგმა.

 

• ცერა თითების მეთოდი - ზეწოლა ხორციელდება ცერა თითებით, ხოლო დანარჩენი თითებით ფიქსირებულია ხერხემალი. ახალშობილთა რეანიმაციის დროს (თუ ბავშვის ზომა იძლევა ამის საშუალებას) რეკომენდებულია ცერა თითების მეთოდის გამოყენება, ვინაიდან ეს მეთოდი უზრუნველყოფს უკეთეს სისტოლურ და კორონარულ პერფუზიას, (მტკიცებულების დონე IV, რეკომენდაცია C) ²⁰.

  IV C
• ორი თითის მეთოდი - ერთი ხელით საყრდენი ექმნება ხერხემალს, მეორე ხელის 2 თითით (საჩვენებელი და შუა თითი, ან შუა და არათითი) ხორციელდება ზეწოლა. ამ მეთოდს უპირატესობა ენიჭება, როდესაც საჭიროა ჭიპლარის ვენაში მედიკამენტების შეყვანა ¹.

ახალშობილის პოზიცია - ორივე შემთხვევაში ახალშობილი უნდა იწვეს მყარ ზედაპირზე ოდნავ უკან გადაწეული თავით.

 

ზეწოლის არე - ზეწოლა უნდა განხორციელდეს დვრილების შემაერთებელი წარმოსახვითი ხაზის ქვემოთ - მკერდის ძვლის ქვედა მესამედში და არა მახვილისებრ მორჩზე. ზეწოლებს შორის თითები არ უნდა მოსცილდეს გულმკერდის ზედაპირს.

 

ზეწოლის სიღრმე - მასაჟის დროს, მკერდის ძვალი უნდა ჩაიდრიკოს გულმკერდის წინა-უკანა დიამეტრის 1/3-ით.

 

 

გამ-ის ეფექტურობაზე მიუთითებს პულსის გაჩენა მსხვილ სისხლძარღვებზე.

 

 

გულის არაპირდაპირი მასაჟის და ვენტილაციის 30 წმ-ის შემდეგ კვლავ ფასდება გცს.

 

 

ახალშობილის მართვა შეფასების შედეგების მიხედვით:

• გცს > 100 - სპონტანური სუნთქვის აღდგენის შემდეგ წყდება ფხვ, მიეწოდება ჟანგბადი თავისუფალი წესით და ტარდება ნაზი მასაჟი სტიმულაციის მიზნით
• 60 ≤ გცს < 100 - წყდება გამ, გრძელდება ფხვ, სანამ გცს არ მიაღწევს 100 და არ აღდგება სპონტანური სუნთქვა;
• გცს < 60 - გრძელდება ფხვ და გამ, იწყება მედიკამენტური თერაპია და ფასდება:
  • გულმკერდის ექსკურსიის ადეკვატურობა;
  • 100%-იანი ჟანგბადის მიწოდება;
  • კომპრესიის სიღრმე;
  • გამ და ფხვ კოორდინაცია.

 

 

 

მედიკამენტური თერაპია (D საფეხური)

 

თუ ახალშობილის რეანიმაცია დროულად იწყება და ადეკვატურად მიმდინარეობს მედიკამენტების გამოყენება იშვიათად არის აუცილებელი.

 

ახალშობილთა რეანიმაციის პროცესში მედიკამენტების შეყვანის ჩვენებაა:

• 100% ჟანგბადით დადებითი წნევით ფილტვის ხელოვნური ვენტილაციისა და გულის არაპირდაპირი მასაჟის 30 წმ-ის შემდეგ 60-ზე ნაკლები გულისცემის სიხშირე (რეკომენდაცია A).

  A

მედიკამენტური თერაპია იწყება ადრენალინის შეყვანით, პარალელურად გრძელდება გამ და ფხვ.

 

 

1. ადრენალინი (ეპინეფრინი) ^{W213A, W213B,W217,W220}

 

კონცენტრაცია  - 1:10 000 (0,1 მგ/მლ) (1:1000 ხსნარის 1 მლ ზავდება 9 მლ 0.9% NaCl)

შეყვანის სიჩქარე - ნაკადური

ადრენალინის დოზა - ინტრავენური შეყვანის დროს - 0,1-0,3 მლ/კგ-ზე (0,01-0,03 მგ/კგ), უფრო მაღალი დოზები არ არის რეკომენდებული ჰიპერტენზიის, მიოკარდის ფუნქციის დაქვეითების და ნევროლოგიური ფუნქციის გაუარესების გამო (მტკიცებულების დონე IV) 21;22; ენდოტრაქეული შეყვანის დროს შეიძლება უფრო მაღალი დოზის 23 - 1 მლ/კგ-მდე (0,1 მგ/კგ-მდე) გამოყენება, თუმცა მისი უსაფრთხოება და ეფექტურობა არ არის დადასტურებული.

მოსალოდნელი ეფექტია მედიკამენტის შეყვანიდან 30 წმ-ის შემდეგ გულისცემის სიხშირის გაზრდა.

ადრენალინის განმეორებითი შეყვანა შეიძლება ყოველ 3-5 წუთში ერთხელ¹;

 

 

2. მოცირკულე სისხლის მოცულობის შემავსებლები ^W208

 

შეყვანის ჩვენება - ეჭვი სისხლის მწვავე დაკარგვაზე ან შოკის კლინიკა (სიფერმკრთალე, ცუდი პერფუზია - კაპილარული ავსების გახანგრძლივება >3 წმ, ძაფისებრი პულსი) და არაადეკვატური პასუხი რეანიმაციულ ღონისძიებებზე.

დოზა - 10 მლ/კგ-ზე

შეყვანის გზა - ინტრავენური,

შეყვანის სიჩქარე - ნელი ნაკადით, 5-10 წუთის განმავლობაში

მოსალოდნელი ეფექტი - ჰიპოვოლემიის ნიშნების კორექცია და გცს გაზრდა

მედიკამენტების შეყვანის პარარელურად გცს ფასდება ყოველ 30 წმ-ში.

 

ახალშობილის მართვა შეფასების შედეგების მიხედვით:

• გცს > 100 - სპონტანური სუნთქვის აღდგენის შემდეგ წყდება ფხვ, მიეწოდება ჟანგბადი თავისუფალი წესით და ტარდება ნაზი მასაჟი სტიმულაციის მიზნით
• 60 ≤ გცს < 100 – წყდება გამ, გრძელდება ფხვ, სანამ გცს არ მიაღწევს 100 და არ აღდგება სპონტანური სუნთქვა;
• თუ გცს <60, უნდა შემოწმდეს ადეკვატურია, თუ არა ვენტილაცია და კომპრესიის სიღრმე, მიეწოდება თუ არა პაციენტს 100 % ჟანგბადი. გრძელდება ფხვ და გამ, ადრენალინის განმეორებითი შეყვანა (3-5 წთ-ში ერთხელ). თუ კვლავ აღინიშნება ჰიპოვოლემიის ნიშნები შესაძლებელია მოცირკულირე სისხლის შემავსებლების განმეორებით შეყვანა.

 

 

3. სხვა მედიკამენტები

 

 

ნალოქსონი ^W214A,W214B

ნალოქსონი არ არის რეკომენდებული რეანიმაციის საწყის ეტაპზე, მის გამოყენებამდე აუცილებელია ვენტილაციის დაწყება²⁶.

 

ნალოქსონის შეყვანის ჩვენებები:

• სუნთქვის მძიმე დეპრესია, მას შემდეგ, რაც ფილტვის დადებითი წნევით ვენტილაციის შედეგად აღდგა გულისცემის ნორმალური სიხშირე და კანის ფერი

და

• დედასთან ნარკოტიკის გამოყენება მშობიარობამდე ბოლო 4 საათის განმავლობაში (რეკომენდაცია C)⁵⁷.

  C

რეკომენდებული კონცენტრაცია - 1,0 მგ/მლ

რეკომენდებული დოზა - 0,1მგ/კგ (თუმცა არ არსებობს კვლევები, რომლებიც ადასტურებენ ამ დოზის ეფექტურობას)

დადებითი წნევით ვენტილაცია უნდა გაგრძელდეს, სანამ ბავშვი არ დაიწყებს სუნთქვას. ნარკოტიკის მოქმედების ხანგრძლივობა ხშირად აჭარბებს ნალოქსონის მოქმედების ხანგრძლივობას, რაც ხშირად განაპირობებს ნალოქსონის განმეორებით შეყვანის აუცილებლობას. უნდა გახსოვდეთ, რომ ასეთი ბავშვი ყურადღებას საჭიროებს, ვინაიდან მაღალია განმეორებით სუნთქვის გაჩერების რისკი, რაც შექმნის ნალოქსონის გამოყენების აუცილობლობას.

ნალოქსონი არ გამოიყენება იმ ახალშობილთან, რომლის დედაც ეჭვმიტანილია ნარკოტიკის გამოყენებაში, ან არის მეტადონის შემანარჩუნებელ მკურნალობაზე. ნალოქსონმა ასეთ ბავშვთან შეიძლება გამოიწვიოს ძლიერი კრუნჩხვა¹

 

 

 

განსაკუთრებული მდგომარეობები

 

განსაკუთრებული პრობლემების მართვა ახალშობილთა რეანიმაციის დროს

 

1. ვერ ხერხდება სპონტანური სუნთქვის აღდგენა:

 

გამომწვევი მიზეზი:

 

• ტვინის დაზიანება (ჰიპოქსიურ-იშემიური ენცეფალოპათია ან თანდაყოლილი ნერვ-კუნთოვანი პათოლოგია)
• დედასთან სედატიური მედიკამენტის გამოყენება.

 

მართვა:

• ინტუბაცია და აპარატული სუნთქვის განხორციელება.
• თუ დედასთან ნარკოტიკი გამოყენებულია მშობიარობამდე 4 საათის განმავლობაში და ახალშობილს აღენიშნება სუნთქვის მძიმე დეპრესია, მას შემდეგ, რაც ფილტვის დადებითი წნევით ვენტილაციის შედეგად აღდგა გულისცემის ნორმალური სიხშირე და კანის ფერი, ნაჩვენებია ნალოქსონის შეყვანა. ნალოქსონის დოზაა 0,1 მგ/კგ, შეყვანის გზა  - ინტრავენური, შეყვანის სიჩქარე - ნაკადური. შესაძლებელია სჭირო გახდეს განმეორებითი შეყვანა.

ნალოქსონი არ გამოიყენება იმ ახალშობილთან, რომლის დედაც ეჭვმიტანილია ნარკოტიკის გამოყენებაში, ან არის მეტადონის შემანარჩუნებელ მკურნალობაზე. ნალოქსონმა  ასეთ ბავშვთან შეიძლება გამოიწვიოს ძლიერი კრუნჩხვა.

 

 

 

2. გულმკერდის არასრულყოფილი ექსკურსია - განპირობებულია სასუნთქი გზების ობსტრუქციით ან რესტრიქციული პათოლოგიით:

 

სასუნთქი გზების ობსტრუქცია:

 

გამომწვევი მიზეზი და მართვა:

 

• ლორწოს ან მეკონიუმის საცობი - პირის და ცხვირის ღრუს შედარებით ღრმა სანაცია დიდი დიამეტრის მქონე კათეტერით (10-12F), ტრაქეის სანაცია;
• ქოანების ატრეზია - ვენტილაცია ტარდება ღია პირით ჰაერგამტარი მილის გამოყენებით.
• პიერ-რობინის სინდრომი - ბავშვის მუცელზე დაწვენა სასუნთქ გზების გამავლობის აღდგენის მიზნით. თუ სუნთქვა არ აღდგა, საჭიროა ჰაერგამტარი მილის გამოყენება ან მსხვილი კათეტერის/ვიწრო ენდოტრაქეული მილის ჩადგმა ცხვირში, ისე რომ მისი ბოლო მოთავსდეს უკანა ხახაში.
• იშვიათი პათოლოგია (თანდაყოლილი ჩიყვი, ხორხის აპკისებრი მემბრანა და სხვა) - ნაჩვენებია ენდოტრაქეული ინტუბაცია, წარუმატებელი ინტუბაციის შემთხვევაში - ტრაქეოსტომია.

 

 

რესტრიქციული პათოლოგია;

 

გამომწვევი მიზეზი და მართვა:

 

• დიაფრაგმის თიაქარი-თუ ახალშობილი არ სუნთქავს, ფხვ ტარდება ენდოტრაქეული მილით და ტომრით
• დაჭიმული პნევმოთორაქსი-პლევრის პუნქცია;
• ექსუდაციური პლევრიტი - პლევრის პუნქცია;
• პნევმონია
• ფილტვის ჰიპო და აპლაზია
• უკიდურესი უმწიფრობა

გულმკერდის არასრულყოფილი ექსკურსიის დროს საჭიროა ჟანგბადის სატურაციის კონტროლი, ხშირ შემთხვევაში ინტუბაცია და ხელოვნური სუნთქვა მართვითი აპარატით.

 

 

 

 

3. ციანოზი ან ბრადიკარდია გრძელდება ადეკვატური ვენტილაციის პირობებში - სავარაუდოა გულის თანდაყოლლი მანკის არსებობა, საჭიროა შესაბამისი გამოკვლევების ჩატარება.

 

 

 

ახალშობილზე მეთვალყურეობა რეანიმაციის შემდეგ

 

რეანიმაციის პროცესში ახალშობილი აპგარის შკალით ფასდება არამარტო 1 და 5 წუთზე არამედ ყოველ 5 წუთში 20 წუთის განმავლობაში. აპგარის ქულათა მატება საიმედო პროგნოზზე მიუთითებს, დაბალი აპგარის მაჩვენებლის დროს მაღალია ნევროლოგიური დარღვევების (მაგ.: ბავშვთა ცერებრული დამბლა) განვითარების რისკი.

 

ახალშობილი, რომელსაც ბლოკში დასჭირდა რეანიმაცია (თუნდაც მხოლოდ B საფეხური), უნდა მოთავსდეს ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში ან პალატაში მკაცრი მეთვალყურეობის ქვეშ. რეანიმაციის შემდგომი მონიტორინგი მოიცავს ვიტალური ფუნქციების, მიწოდებული ჟანგბადის კონცენტრაციის, ჟანგბადის სატურაციის, სისხლში აირების კონცენტრაციის, არტერიული წნევის და სისხლში გლუკოზის კონცენტრაციის მონიტორინგს. პოსტრეანიმაციის პერიოდში ხშირად ვლინდება სასუნთქი, გულ-სისხლძარღვთა, ნევროლოგიური და მეტაბოლური დარღვევები, რაც მოითხოვს შესაბამის მკურნალობას.

 

 

 

ტემპერატურა

 

ჰიპერთერმია^W201

 

 

• ცხოველებზე ჩატარებული კვლევები გვიჩვენებს, რომ იშემიის დროს და მის მერე განვითარებული ჰიპერთერმია იწვევს ტვინის დაზიანებას (მტკიცებულების დონე IV)³⁰.

  IV

 

 

 

თერაპიული ჰიპოთერმია ^W211A,W211B

 

 

 

 

 

 

 

 

გლუკოზა ^{W218A,W218B,W219A,W219B}

 

 

 

არ არსებობს სარწმუნო მონაცემები, თუ რამდენი უნდა იყოს გლუკოზის შემცველობა სისხლში, რათა ტვინის დაზიანება იყოს მინიმალური. ამიტომ, იმ ახალშობილებში, რომლებსაც ჩაუტარდათ რეანიმაცია, საჭიორა გლუკოზის კონტროლი და მისი მაჩვენებლის შენარჩუნება ნორმის ფარგლებში¹.

 

 

 

 

ჭიპლარის გადაკვანძვა ^W216A,W216B

 

 

 

 

რეანიმაციის პროცესში ჭიპლარის გადაჭრა ტარდება დაუყოვნებლივ (10 წმ- ში), რათა არ დაიკარგოს დრო. თუმცა ჭიპლარის გადაკვანძვის დროის შესახებ არ არსებობს მკაცრი რეკომენდაცია. ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის რეკომენდაციით ჯანმრთელ ახალშობილებში ჭიპლარის გადაკვანძვა უნდა ჩატარდეს სიცოცხლის პირველ წუთზე.

 

 

 

ახალშობილთა რეანიმაციის გართულებები

 

ახალშობილებს, რომელთაც დასჭირდათ რეანიმაცია სამშობიარო ბლოკში, შეიძლება განუვითარდეთ შემდეგი გართულებები:

• პულმონური ჰიპერტენზია
• პნევმონია
• პნევმოთორაქსი
• მეკონიუმის ასპირაციის სინდრომი,
• სურფაქტანტის დეფიციტი და სხვა ფილტვისმიერი გართულებები
• ჰიპოტენზია
• მწვავე ტუბულარული ნეკროზი
• კრუნჩხვა და აპნოე
• ჰიპოგლიკემია
• კვებასთან დაკავშირებული პრობლემები
• გაუვალობა
• ნეკროზული ენტეროკოლიტი
• ტემპერატურის არასტაბილურობა
• მეტაბოლური დარღვევები ჰიპოგლიკემია, ჰიპოკალცემია, ჰიპონატრემია,
• ჰემატოლოგიური დარღვევები - ანემია, თრომბოციტოპენია

 

 

 

 

დღენაკლი ახალშობილები

 

დღენაკლულთა რეანიმაციის დროს მეტად მნიშვნელოვანია შემდეგი გარემოებების გათვალისწინება:

 

• ტემპერატურის რეგულირება^W210A,W210B: ძლიერ მცირე წონის დღენაკლულები (<1500g) სითბოს დაკარგვის ტრადიციული პრევენციული ღონისძიებების ჩატარების მიუხედავად იმყოფებიან ჰიპოთერმიის განვითარების რისკის ქვეშ (მტკიცებულების დონე IV)⁴⁴.

  IV
  ამიტომ დამატებით რეკომენდებულია გახვევა სპეციალურ "პლასტიკურ" სახვევში და სხივური გამათბობლის ქვეშ მოთავსება (რეკომენდაცია B)^45-49.

  B
• საჭიროა ტემპერატურის მკაცრი კონტროლი რათა არ განვითარდეს ჰიპერთერმია (მტკიცებულების დონე II)⁴⁹.

  II
  ჰიპერთერმიამ შეიძლება გამოიწვიოს ტვინის დაზიანება (რეკომენდაცია B)¹.

  B
• მოუმწიფებელი ფილტვები: ღრმა დღენაკლულებს სურფაქტანტის დეფიციტის გამო უვითარდებათ რესპირაციული დისტრესი. ისინი საჭიროებენ ენდოტრაქეულ ინტუბაციას დაბადებისთანავე, როგორც დამხმარე ვენტილაციისათვის, ასევე სურფაქტანტის შესაყვანად.
• ინტრაკრანიალური ჰემორაგია: დღენაკლულების თავის ტვინის ჰერმინალური მატრიქსი მყიფეა. მასში სისხლდენის მიზეზი შეიძლება იყოს ჰიპოქსიურ-იშემიური ენცეფალოპათია, სისხლის მოცულობის სწრაფი ზრდა და უხეში მოპყრობა გულ-ფილტვის რეანიმაციის დროს.
• ჰიპოგლიკემია: დღენაკლულებს აქვთ გლიკოგენის მცირე მარაგი და ამიტომ ჰიპოგლიკემია მათთან უფრო ხშირად გვხვდება.
• ნეკროზული ენტეროკოლიტი: დღენაკლულებს აქვთ ნაწლავის მძიმე დაზიანების (წყლულოვან ნეკროზული ენტეროკოლიტი) განვითარების მაღალი რისკი. რაც უფრო ღრმაა დღენაკლულობა, მით მეტია რისკი, ამიტომ ასეთ ბავშვებთან საჭიროა ენტერალური კვების ფრთხილი დაწყება, თანდათანობით, ნელ-ნელა მზარდი ულუფებით.
• ჟანგბადით გამოწვეული დაზიანება: დღენაკლულები მგრძნობიარეები არიან არტერიულ სისხლში ჟანგბადის მაღალი დაჭიმულობის მიმართ. ამიტომ რეანიმაციის შემდეგ მათ სისხლში ჟანგბადის გაჯერება ნორმის ფარგლებში უნდა მერყეობდეს.
• დღენაკლულებს, რომელთაც ჩაუტარდათ რეანიმაცია, განსაკუთრებით მაღალი აქვთ რეანიმაციის შემდგომი ყველა გართულებების განვითარების რისკი.
• დღენაკლულებში ადრენალინის მაღალი დოზების შეყვანამ შეიძლება გამოიწვიოს ჰიპერტენზია, ტვინის სისხლის ნაკადის ზრდა და ხელი შეუწყოს სისხლჩაქცევის განვითარებას.
• დღენაკლულებთან რეჰიდრატაცია უნდა წარმოებდეს ძალიან ნელა, ვინაიდან მაღალია ინტრაკრანიული სისხლჩაქცევების განვითარების რისკი¹;

 

 

 

ვენტილაციის სტრატეგია დღენაკლულისთვის^{W203A,W203ჩ,W204A,W204B}

 

 

თუ დღენაკლულთან საჭიროა დადებითი წნევით ვენტილაცია, ჩასუნთქვის საწყის წნევად რეკომენდებულია 20-25 სმ H₂O.

 

 

რეანიმაციის შემდეგ დღენაკლულში შეიძლება სასურველი იყოს მუდმივი დადებითი წნევის გამოყენება (CPAP)^52-55.

 

 

 

ცხრილი 2 ახალშობილთა რეანიმაციისთვის საჭირო აღჭურვილობის სია

 

მოწყობილობები: ამოსაქაჩი მოწყობილობა სტერილური ბალონი ელექტროასპირატორი და კათეტერები, 4F ან 6F, 8F და 10F ან 12F ზომის 8F ზომის კვების ზონდი და 20 მლ შპრიცი მეკონიუმის ასპირატორი ტომარა და ნიღაბი ახალშობილთა სასუნთქი ტომარა წნევის გამშვები სარქველით ან მანომეტრით (უნდა მიეწოდებოდეს 90%-100% ჟანგბადი) ნიღბები დროული და დღენაკლული ახალშობილებისთვის (უმჯობესია რბილ კიდეებიანი) ლარინგული ნიღაბი ჟანგბადის წყარო ფლუორომეტრით (ნაკადის სიჩქარე 10ლ/წთ-მდე) და ჟანგბადის მილები საინტუბაციო მოწყობილობა ლარინგოსკოპი სოლი N0 დღენაკლულებისთვის და N1 დროულისთვის დამატებითი ნათურები და ელემენტები ენდოტრაქეული მილები - 2.5, 3.0, 3.5, 4.0 მმ მანდრენი (არჩევითია) მაკრატელი, ალკოჰოლიანი ღრუბლები ლეიკოპლასტი ან მილის ფიქსატორი

მედიკამენტები: ადრენალინი (ეპინეფრინი) 1:10000 (0,1მგ/მლ) - 3მლ ან 10მლ ამპულები იზოტონური კრისტალოიდური ხსნარი (რინგერ- ლაქტატი ან 0,9% NaCl) სისხლის მოცულობის შესავსებად - 100-250 მლ ნალოქსონის ჰიდროქლორიდი 0,4 მგ/მლ - 1 მლ. ამპულა; ან 1,0 მგ/მლ - 2მლ ამპულა ფიზიოლოგიური ხსნარი 30 მლ. დექსტროზა 10%-იანი 250 მლ. კვების ზონდი ჭიპლარის ვენის კათეტერიზაციისათვის საჭირო აღჭურვილობა: სტერილური ხელთათმანები, სკალპელი ან მაკრატელი, პოვიდონ-იოდინის ხსნარი, ჭიპლარის ლიგატურა, ჭიპლარის კათეტერი 3,5F, 5F, სამ მიმართულებიანი ჩამკეტი, 1; 3; 5; 20 და 50 მლ შპრიცები, 25-, 21- და 18 ზომის ნემსები სხვა ხელთათმანები და პერსონალური დამცავი საშუალებები, სხივური გამათბობელი ან სხვა სითბოს წყარო, მყარზედაპირიანი, მორგვი, სარეანიმაციო მაგიდა, საათი, გამთბარი საფენები, სტეტოსკოპი, ლეიკოპლასტი, ჰაერგამტარი მილები, კარდიული მონიტორი და ელექტროდები და/ან პულსოქსიმეტრი

 

 

 

 

 

 

რეანიმაციის შეწყვეტა^W209A,W209B

 

 

 

 

 

გაიდლაინის გადასინჯვისა და განახლების ვადა - 5 წელი

 

 

 

 

 

გაიდლაინის მიღების ხერხი/წყარო

 

გაიდლაინის შემუშავების მეთოდოლოგია

 

სამშობიარო ბლოკში ახალშობილთა პირველადი რეანიმაციის პრინციპების შესახებ არსებობს სამეცნიერო მტკიცებულების საფუძველზე შექმნილ რეკომენდაციათა საკმარისი რაოდენობა. მოცემული გაიდლაინის შექმნის პროცესში სამუშაო ჯგუფის გადაწყვეტილებით მოძიებული და შეფასებული იქნა უკვე არსებული პრაქტიკული რეკომენდაციები. მოხდა არსებული რეკომენდაციების ადაპტირებული ვარიანტის შემუშავება, რომელიც ერთი მხრივ პასუხობს საერთაშორისო მოთხოვნებს, ხოლო მეორე მხრივ ითვალისწინებს საქართველოს სამედიცინო დაწესებულებათა როგორც ადამიანურ, ისე ტექნიკურ რესურსებს.

 

რეკომენდაციათა მოძიება ხორციელდებოდა ელექტრონული მონაცემთა ბაზის გამოყენებით.

 

 

 

 

ცხრილი 2

 

ქვეყანა და რესურსის დასახელება	ინტერნეტ-მისამართი
აშშ
US National Guideline Clearinghouse (NGC)	http://www.guideline.gov
Centers for Disease Control and Prevention (CDC)	http://www.phppo.cdc.gov/CDCRecommends/AdvSearchV.asp
Agency for Healthcare Research and Quality (AHRQ)	http://www.ahrq.gov/clinic/cpgsix.htm
Health Services Technology Assessment Text (HSTAT) and National Library of Medicine (NLM)	http://hstat.nlm.nih.gov
Institute of Clinical Systems Improvement (ICSI)	http://www.icsi.org
American Medical Association	http://www.ama-assn.org
Canadian Medical Association (CMA)	http://mdm.ca/cpgsnew/cpgs/index.asp
Health Canada - Population and Public Health Branch (PPHB)	http://www.hc-sc.gc.ca/pphb-dgspsp/dpg_e.html
დიდი ბრიტანეთი
National Institute for Clinical Excellence (NICE)	http://www.nice.org.uk
Sheffield Evidence for Effectiveness and Knowledge (SEEK)	http://www.shef.ac.uk/seek/guidelines.htm
National electronic Library for Health (NeLH)	http://www.nelh.nhs.uk/guidelinesfinder
PRODIGY Clinical Guidance	http://www.prodigy.nhs.uk/ClinicalGuidance
Scottish Intercollegiate Guidelines Network (SIGN)	http://www.sign.ac.uk
German Guideline Information Service (GERGIS)	http://www.leitlinien.de/english/english/view;
ავსტრალია
Australian National Health and Medical Research Council (NHMRC)	http://www.health.gov.au/hfs/nhmrc/publicat/cp-home.htm
ახალი ზელანდია
New Zealand Guidelines Group (NZGG)	http://www.nzgg.org.nz/library.cfm
მტკიცებითი მედიცინის სპეციალისტთა რეგიონთაშორისი საზოგადოება	http://www.osdm.org

 

 

 

კლინიკური რეკომენდაციების და მტკიცებულებების მოძიების დამატებითი წყაროები და მეთოდები

 

• კოხრეინის ბიბლიოთეკა - The Cochrane Library 2006, Issue 2,
• ამერიკის სამედიცინო ბიბლიოთეკის მიერ შექმნილ ელექტრონულ ბიბლიოგრაფიულ მონაცემთა ბაზა  - მედლაინი - MEDLINE
• ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის რეპროდუქციული ჯანმრთელობის ბიბლიოთეკა

 

 

 

პუბლიკაციების ჩართვის/გამორიცხვის კრიტერიუმები

 

• არჩეული იქნა კვლევები შემდეგი დიზაინით: რანდომიზირებული კონტროლირებადი, სისტემური მიმოხილვები და მეტა-ანალიზი, ერთმომენტიანი, კოჰორტული კვლევები;
• რეკომენდაციის მომზადებისას დადგენილი იყო დროის 12 წლიანი შეზღუდვა.
• დადგენილი იყო ენობრივი შეზღუდვები, რადგანაც სამუშაო ჯგუფს შესაძლებლობა ჰქონდა ლიტერატურის წყაროები შეესწავლა მხოლოდ ინგლისურ და რუსულ ენებზე.

 

 

 

მოძიებული კლინიკური რეკომენდაციებისა და მტკიცებულებების ანალიზი

 

• სამუშაო ჯგუფის მიერ ტარდებოდა მოძიებული წყაროების ანალიზი. ჩატარებული ძიების შედეგად მიღებული იყო რამდენიმე კლინიკური მეთოდური რეკომენდაცია სამშობიარო ბლოკში ახალშობილთა პირველადი რეანიმაციის საკითხებზე, რომლებიც შეიცავდა ჯგუფის მიზნის შესაფერის საჭირო ინფორმაციას. ამ რეკომენდაციების შეფასებისას გამოყენებული იყო რეკომენდაციათა ატესტაციისა და ექსპერტიზის კითხვარი -  AGREE(94,96-98). სამუშაო ჯგუფი ხელმძღვანელობდა საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს სამედიცინო სტანდარტებისა და ნორმების სამმართველოს მიერ შემუშავებული ნაციონალური გაიდლაინების გზამკვლევით. შეფასების შედეგად ამორჩეული იყო 1 რეკომენდაცია  - „ახალშობილთა რეანიმაცია"  - ²⁰
• რეანიმაციის საერთაშორისო კომიტეტის, ამერიკის პედიატრთა აკადემიის და ამერიკის გულის ასოციაციის გაიდლაინი 2005 წ.
• რეანიმაციის საერთაშორისო კომიტეტის პედიატრიული სამუშაო ჯგუფის შემადგენლობა:
  • ⇒ ამერიკის გულის ასოციაცია (AHA)
  • ⇒ ევროპის რეანიმაციის საბჭო (ERC)
  • ⇒ კანადის გულისა და ინფარქტის საზოგადოება (HSFC)
  • ⇒ ავსტრალიის რეანიმაციის საბჭო (ARC)
  • ⇒ ახალი ზელანდიის რეანიმაციის საბჭო (NZRC)
  • ⇒ ლათინური ამერიკის რეანიმაციის საბჭო (CLAR)
  • ⇒ ამერიკის პედიატრთა აკადემია (AAP)
  • ⇒ მსოფლიოს ჯანდაცვის ორგანიზაცია (WHO)
• რეკომენდაციების მტკიცებულებათა დონეების განსაზღვრისას გამოყენებული იყო საქართველოს შრომის ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს სამედიცინო სტანდარტებისა და ნორმების სამმართველოს მიერ მოწოდებული მტკიცებულებების დონისა და რეკომენდაციების ხარისხის სქემა.

 

 

 

მტკიცებულებათა დონეებისა და რეკომენდაციების გრადაციების სქემა

 

 

დონე	მტკიცებულების სიძლიერის დონე (Muir Gray)	ხარისხი	რეკომენდაციის ხარისხი (Cook et al)
I	ძლიერი მტკიცებულება, ეყრდნობა მინიმუმ ერთ სისტემურ მიმოხილვას, რომელიც ეფუძნება სწორი დიზაინის მქონე რანდომიზებულ კონტროლირებად კვლევა	A	ეყრდნობა I დონის მტკიცებულებას და შესაბამისად მტკიცედ რეკომენდებულია
II	ძლიერი მტკიცებულება, ეყრდნობა მინიმუმ ერთი სწორი დიზაინის მქონე რანდომიზებულ კონტროლირებად კვლევა	B	ეყრდნობა II დონის მტკიცებულებას და შესაბამისად მტკიცედ რეკომენდებულია
III	კლინიკური კვლევა რანდომიზაციის გარეშე, კოჰორტული და შემთხვევა- კონტროლის კვლევები	C	ეყრდნობა III დონის მტკიცებულებას შეიძლება ჩაითვალოს შესაბამისად
IV	არაექსპერიმენტული მულტიცენტრული კვლევები	D	ეყრდნობა IV და V დონის მტკიცებულებას საჭიროებს კონსესუსს
Va	ავტორიტეტულ პროფესიონალთა მოსაზრება
Vb	კლინიკური გამოცდილება, აღწერილობითი კვლევები ან ექსპერტთა ანგარიში

 

 

 

კლინიკური რეკომენდაციების პილოტური გამოცდა

 

ახალშობილთა რეანიმაციის პროგრამა საქართველოს შრომის ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს მიერ აღიარებულია სახელმწიფო პროგრამად და საერთაშორისო ორგანიზაციების - გაეროს ბავშვთა ფონდი „UNICEF", ამერიკის საერთაშორისო ჯანმრთელობის ალიანსი - „AIHA", „AIHA", მსოფლიო ბანკი, ფონდი ღია საზოგადოება საქართველო (SOROS foundation) ფინანსური ხელშეწყობით ინერგება 1997 წლიდან. ამერიკის პედიატრთა აკადემიამ 2000 წელს სამუშაო ჯგუფის წევრებს მიანიჭა

რეანიმაციის საერთაშორისო კომიტეტის, ამერიკის პედიატრთა აკადემიის და ამერიკის გულის ასოციაციის გაიდლაინის "ახალშობილთა რეანიმაცია" თარგმინს და ადაპტაციის უფლება. რეანიმაციის საერთაშორისო კომიტეტის, ამერიკის პედიატრთა აკადემიის და ამერიკის გულის ასოციაციის მიერ 2005 წელს მოხდა გაიდლაინის გადახედვა და ცვლილებების შეტანა მტკიცებულებებზე დაფუძნებული ედიცინეს საფუძველზე, რაც აისახება წინამდებარე გაიდლაინში.

 

 

 

ალტერნატიული გაიდლაინი არ არსებობს

 

 

 

გამოყენებული ლიტერატურა

 

1. American Heart Association in collaboration with International Liaison Committee on Resuscitation. Guidelines 2005 for Cardiopulmonary Resuscitation and Emergency Cardiovascular Care: International Concensus on Science, Part 11, 7: Neonatal Resuscitation. Circulation 2005;112:91-9.
2. Davis P, Tan A, OТDonnell C, Schulze A. Resuscitation of newborn infants with 100% oxygen or air: a systematic review and meta-analysis. Lancet 2004;364:1329-33.
3. Huang C, Yonetani M, Lajevardi N, Delivoria-Papadopoulos M. Comparison of postasphyxial resuscitation with 100% and 21% oxygen on cortical oxygen pressure and striatal dopamine metabolism in newborn piglets. J Neurochem. 1995;64:292-8.
4. Kutzsche S, Ilves P, Kirkeby O, Saugstad O. Hydrogen peroxide production in leukocytes during cerebral hypoxia and reoxygenation with 100% or 21% oxygen in newborn piglets. Pediatr Res 2001;49:834-42.
5. Lundstrom K, Pryds O, Greisen G. Oxygen at birth and prolonged cerebral vasoconstriction in preterm infants. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed 1995;73:F81-F86.
6. Solas A, Kutzsche S, Vinje M, Saugstad O. Cerebral hypoxemia-ischemia and reoxygenation with 21% or 100% oxygen in newborn piglets: effects on extracellular levels of excitatory amino acids and microcirculation. Pediatr Crit Care Med 2001;2:340-5.
7. Solas A, Munkeby B, Saugstad O. Comparison of short- and long-duration oxygen treatment after cerebral asphyxia in newborn piglets. Pediatr Res 2004;56:125-31.
8. Tan A, Schulze A, OТDonnell C, Davis PG. Air versus oxygen for resuscitation of infants at birth. Cochrane Database Syst.Rev., Issue 3 2004.
9. Ramji S, Rasaily R, Mishra PK, Narang A. Resuscitation of asphyxiated newborns with room air or 100% oxygen at birth: a multicentric clinical trial. Indian Pediatr 2003;40:510-7.
10. Saugstad O, Rootwelt T, Aalen O. Resuscitation of asphyxiated newborn infants with room air or oxygen: an international controlled trial: the Resair 2 study. Pediatrics 1998;102.
11. Vain N, Szyld E, Prudent L, Wiswell T. Oropharyngeal and nasopharyngeal suctioning of meconium-stained neonates before delivery of their shoulders: multicentre, randomized controlled trial. Lancet 2004;364:597-602.
12. Wiswell T, Gannon C, Jacob J, Goldsmith L. Delivery room management of the apparently vigorous meconium-stained neonate: results of the multicenter, international collaborative trial. Pediatrics 2000;105:1-7.
13. Perlman J,.Risser R. Cardiopulmonary resuscitation in the delivery room: associated clinical events. Arch Pediatr Adolesc.Med 1995;149:20-5
14. Esmail N,.Saleh M. Laryngeal mask airway versus endotracheal intubation for Apgar score improvement in neonatal resuscitation. Egypt.J Anaesth 2002;18:115-21.
15. Gandini D, Brimacombe J, 1999. Neonatal resuscitation with the laryngeal mask airway in normal and low birth weight infants. Anesth.Analg. 1989;642:643.
16. Brimacombe J,.Gandini D. Airway rescue and drug delivery in an 800 g neonate with the laryngeal mask airway. Paediatr Anaesth 1999;9:178.
17. Lonnqvist P. Successful use of laryngeal mask airway in low-weight expremature infants with bronchopulmonary dysplasia undergoing cryotherapy for retinopathy of the premature. Anesthesiology 1995;83:422-4.
18. Hansen TG, Joensen H, Henneberg SW, Hole P. Laryngeal mask airway guided tracheal intubation in a neonate with the Pierre Robin syndrome. Acta Anaesthesiol.Scand 1995;39:129-31.
19. Osses H, Poblete M, Asenjo F. Laryngeal mask for difficult intubation in children. Paediatr Anaesth 1999;9:399-401.
20. Houri P, Frank L, Menegazzi J, Taylor R. A randomized, controlled trial of two-thumb vs two-finger chest compression during CRP in a swine infant model of cardiac arrest. Prehosp.Emerg.Care 1997;1:65-7.
21. Perondi MB, Reis AG, Paiva EF, Nadkarni VM. A comparison of high-dose and standard-dose epinephrine in children with cardiac arrest. N Engl J Med 2004;350:1722-30.
22. Berg R, Otto C, Kern K, Hilwig R. A randomized, blinded trial of high-dose epinephrine versus standard-dose epinephrine in a swine model of pediatric asphyxial cardiac arrest. Crit Care Med 1996;24:1695-700.
23. Kleinman M, Oh W, Stonestreet B. Comparison of intravenous and endotracheal epinephrine during cardiopulmonary resuscitation in newborn piglets. Crit Care Med 1999;27:2748-54.
24. Oca M, Nelson M, Donn S. Randomized trial of normal saline versus 5% albumin for the treatment of neonatal hypotension. J Perinatol 2003;23:473-6.
25. So K, Fok T, Ng P, Wong W. Randomised controlled trial of colloid or crystalloid in hypotensive preterm infants. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed 1997;76:F43-F46.
26. McGuire W,.Fowlie PW. Naloxone for narcotic-exposed newborn infants. Cochrane Database Syst.Rev. 2002.
27. Moreland T, Brice J, Walker C, Parija A. Naloxone pharmacokinetics in the newborn. Br J Clin Pharmacol. 1980;9:609-12.
28. Lieberman E, Eichenwald E, Mathur G, Richardson D. Intrapartum fever and unexplained seizures in term infants. Pediatrics 2000;106:983-8.
29. Petrova A, Demissie K, Rhoads G, Smulian J. Association of maternal fever during labor with neonatal and infant morbidity and mortality. Obstet Gynecol 2001;98:20-7.
30. Coimbra C, Boris-Moller F, Drake M, Wieloch T. Diminished neuronal damage in the rat brain by late treatment with the antipyretic drug dipyrone or cooling following cerebral ischemia. Acta Neuropathol. 1996;92:447-53.
31. Gunn A, Gunn T, de Haan H, Williams C, Gluckman P. Dramatic neuronal rescue with prolonged selective head cooling after ischemia in fetal lambs. J Clin Invest 1997;99:248-56.
32. Laptook A, Corbett R, Sterett R, Burns DK, Tollefsbol G. Modest hypothermia provides partial neuroprotection when used for immediate resuscitation after brain ischemia. Pediatr Res 1997;42:17-23.
33. Thoresen M, Bagenholm R, Loberg E, Apricena F. Posthypoxic cooling of neonatal rats provides protection against brain injury. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed 1996;74:F3-F9.
34. Bernard S, Gray T, Buist M, Jones B. Treatment of comatose survivors of out-of-hospital cardiac arrest with induced hypothermia. N Engl J Med 2002;346:557-63.
35. Eicher D, Wagner C, Katikaneni L, Hulsey T. Moderate hypothermia in neonatal encephalopathy: efficacy outcomes. Pediatr Neurol. 2005;32:11-7.
36. Gluckman P, Wyatt J, Azzopardi D, Ballard R. Selective head cooling with mild systemic hypothermia after neonatal encephalopathy: multicentre randomised trial. Lancet 2005;365:663-70.
37. Thoresen M,.Whitelaw A. Cardiovascular changes during mild therapeutic hypothermia and rewarming in infants with hypoxic-ischemic encephalopathy. Pediatrics 2000;106:92-9.
38. Shankaran S, Laptook A, Wright L, Ehrenkranz R. Whole-body hypothermia for neonatal encephalopathy: animal observations as a basis for a randomized, controlled pilot study in term infants. Pediatrics 2002;110:377-85.
39. Brambrink A, Ichord R, Martin L, Koehler R, Traystman R. Poor outcome after hypoxia-ischemia in newborns is associated with physiological abnormalities during early recovery: possible relevance to secondary brain injury after head trauma in infants. Exp.Toxicol.Pathol. 1999;51:151-62.
40. Salhab W, Wyckoff M, Laptook A, Perlman J. Initial hypoglycemia and neonatal brain injury in term infants with severe fetal acidemia. Pediatrics 2004;114:361-6.
41. Ibrahim H, Krouskop R, Lewis D, Dhanireddy R. Placental transfusion: umbilical cord clamping and preterm infants. J Perinatol 2000;20:351-4.
42. Rabe H, Reynolds G, Diaz-Rossello J. Early versus delayed umbilical cord clamping in preterm infants. Cochrane Database Syst.Rev.Issue 3 2004
43. Nelle M, Zilow E, Bastert G, Linderkamp O. Effect of Leboyer childbirth on cardiac output, cerebral and gastrointestinal blood flow velocities in full-term neonates. Am J Perinatol 1995;12:212-6.
44. Costeloe K, Hennessy E, Gibson A, Marlow N. The EPICure study: outcomes to discharge from hospital for infants born at the threshold of viability. Pediatrics 2000;106:659-71.
45. Bjorklund LJ,.Hellstrom-Westas L. Reducing heat loss at birth in very preterm infants. J Pediatr 2000;137:739- 40.
46. Lenclen R, Mazraani M, Jugie M, Couderc S. Use of a polyethylene bag: a way to improve the thermal environment of the premature newborn at the delivery room]. Arch Pediatr 2002;9:238-44.
47. Lyon A,.Stenson B. Cold comfort for babies. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed 2004;89:F93-F94./p>
48. Vohra S, Frent G, Campbell V, Abbott M. Effect of polyethylene occlusive skin wrapping on heat loss in very low birth weight infants at delivery: a randomized trial. J Pediatr 1999;134:547-51.
49. Vohra S, Roberts RS, Zhang B, Janes M. Heat Loss Prevention (HeLP) in the delivery room: a randomized controlled trial of polyethylene occlusive skin wrapping in very preterm infants. J Pediatr 2004;145:750-3.
50. Ingimarsson J, Bjorklund L, Curstedt T, Gudmundsson S. Incomplete protection by prophylactic surfactant against the adverse effects of large lung inflations at birth in immature lambs. Intensive Care Med 2004;30:1446-53.
51. Lindner W, Vossbeck S, Hummler H, Pohlandt F. Delivery room management of extremely low birth weight infants: spontaneous breathing or intubation? Pediatrics 1999;103:961-7.
52. Probyn M, Hooper S, Dargaville P, McCallion N. Positive end expiratory pressure during resuscitation of premature lambs rapidly improves blood gases without adversely affecting arterial pressure. Pediatr Res 2004;56:198-204.
53. Finer N, Carlo W, Duara S, Fanaroff A. Delivery room continuous positive airway pressure/positive end- expiratory pressure in extremely low birth weight infants: a feasibility trial. Pediatrics 2004;114:651-7.
54. Heulitt M, Holt S, Wilson S, Hall R. Effects of continuous positive airway pressure/positive end-expiratory pressure and pressure-support ventilation on work of breathing, using an animal model. Respir.Care 2003;48:689-96.
55. Morley C. Continuous distending pressure. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed 1999;81:F152-F156.
56. American Heart Association in collaboration with International Liaison Committee on Resuscitation. Guidelines 2000 for Cardiopulmonary Resuscitation and Emergency Cardiovascular Care: International Concensus on Science, Pediatrics, Vol.106, N3, 2000.
57. Royal College of Paediatrics and Child Health - Management of Neonatal Respiratory Distress Syndrome - Guidelines for Good Practice - December 2000

 

 

 

ავტორთა ჯგუფი:

 

• კლინიკური რეკომენდაციის შემუშავებისთვის შექმნილი იყო მულტიდისციპლინური ჯგუფი, რომელშიც ჩართული იყო ყველა დაინტერესებული მხარე პრობლემის სრულყოფილი განხილვისთვის.
• ჯგუფის შემადგენლობაში შედიოდნენ ნეონატოლოგი, მეან-გინეკოლოგი, პედიატრი.
  • ქეთევან ნემსაძე - მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორი, თბილისისსახელმწიფოსამედიცინოუნივერსიტეტისპედიატრიისდეპარტამენტის პროფესორი.
  • მაია ხერხეულიძე - მედიცინის დოქტორი, თბილისის სახელმწიფოსამედიცინო უნივერსიტეტის პედიატრიის დეპარტამენტის ასისტენტ-პროფესორი;პედიატრთადანეონატოლოგთაკავშირი
  • ნანი ყავლაშვილი - მედიცინის დოქტორი, თბილისის სახელმწიფოსამედიცინო უნივერსიტეტის პედიატრიის დეპარტამენტის ასისტენტ-პროფესორი;პედიატრთადანეონატოლოგთაკავშირი
  • ეკა კანდელაკი - მედიცინის დოქტორი, თბილისის სახელმწიფოსამედიცინო უნივერსიტეტის პედიატრიის დეპარტამენტის ასისტენტ-პროფესორი;პედიატრთადანეონატოლოგთაკავშირი
  • თამარ მანჯავიძე - მედიცინის დოქტორი, საქართველოს შრომის,ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტრო.
  • მერაბ მაჭარაშვილი - ნეონატოლოგი, შარაშიძის სამედიცინოცენტრი გენერალური დირექტორის მოადგილე ნეონატოლოგიასა დაპედიატრიაში;პედიატრთადანეონატოლოგთაკავშირი

 

 

ექსპერტები:

 

• ირაკლი ფავლენიშვილი - პროფესორი, თბილისის სახელმწიფოსამედიცინო უნივერსიტეტის დიპლომის შემდგომი და უწყვეტისამედიცინო განათლების ინსტიტუტის დირექტორი
• დიმიტრი აბელაშვილი - მედიცინისდოქტორი;თბილისისსახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტის დიპლომის შემდგომი და უწყვეტი სამედიცინო განათლების ინსტიტუტი, მ. იაშვილის სახელობის ბავშვთა ცენტრალური კლინიკური საავადმყოფოს რეანიმაციისა და გადაუდებელი დახმარების სამსახურის უფროსი, ახალშობილთა რეანიმაციის განყოფილების გამგე; პედიატრთა დანეონატოლოგთა კავშირი
• ლელა წოწორია - საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს ჯანმრთელობის დაცვის დეპარტამენტი;
• თეა თავიდაშვილი - საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს ჯანმრთელობის დაცვის დეპარტამენტი.